Qalyŋ qatparly tarihtyŋ qyr-syryna qanyq ǧalymdar Syrdyŋ boiyndaǧy ärbır töbenıŋ astynda jatqan bır syr bar ekenın tılge tiek etedı. Rasynda, būl äŋgıme bekerden-beker aitylǧan joq. Kezınde dariia boiynda myŋǧa tarta şahar bolǧan desedı.
Syr jerınde 555 eskertkış memleket qorǧauyna alynǧan. Onyŋ ışınde 21-ınıŋ respublikalyq, 274-ınıŋ jergılıktı maŋyzy bar. Qalǧan bölıgı aldyn ala esepke engızılgen. Būl qūndy qazynanyŋ qorǧaluyn Oblystyq tarihi jäne mädeni eskertkışterdı qorǧau jönındegı memlekettık mekeme qamtamasyz etedı. Mekeme mamandary olardy esepke alady, tūraqty türde qorǧaidy. Sondai-aq saqtau, anyqtau, nasihattau jäne qalpyna keltıru sekıldı auqymdy jūmystardy atqarady. Alaida oblystyq prokuraturanyŋ äleumettık-ekonomikalyq salasyndaǧy zaŋdylyqty qadaǧalau basqarmasy jürgızgen tekseru barysynda köptegen kemşılık belgılı boldy. Mamandar atalmyş mekemenıŋ soŋǧy ekı jyldaǧy jäne biylǧy jyldyŋ alǧaşqy toqsanynda atqarǧan tırlıgın tarazyǧa tartty. Prokuratura qyzmetkerlerı osy sala boiynşa bırqatar zaŋ talaptarynyŋ öreskel būzylǧandyǧyna köz jetkızdı.
Elımızdıŋ «Tarihi-mädeni mūra nysandaryn qorǧau jäne paidalanu turaly» zaŋy bar. Onda «jergılıktı atqaruşy organdar tarihi-mädeni mūra nysandaryn anyqtaudy, esepke aludy, qorǧaudy jäne paidalanudy qamtamasyz etedı» delıngen. Taǧy da aita keterlıgı, Ükımet qaulysymen osy maqsatta arnaiy ereje de bekıtılgen. Ereje negızınde köne jädıgerlerdı tarihi jäne mädeniet eskertkışterı dep tanu turaly arnaiy talaptar bar. Sondyqtan olardyŋ mındettı türde resmi jariialanuǧa tiıstı halyqaralyq, respublikalyq jäne jergılıktı maŋyzy bar eskertkışter memlekettık tızımıne bekıtıletını aitylǧan. Degenmen dariia boiyndaǧy 534 köne qūndylyqtar keŋestık kezeŋde esepke alynǧan. Qazırgı qoldanystaǧy zaŋnama negızınde memlekettık tızımge enbegen. Būl olqylyqtyŋ ornyn toltyruǧa biyl ǧana köŋıl bölıngen eken. Osynyŋ nätijesınde, 274 eskertkışke jergılıktı maŋyzdylyq beru turaly kelısım alu maqsatynda qūzyrly oryndarǧa ūsynys joldanǧan.
Ashat TÄJENOV, Qyzylorda oblystyq prokuraturasynyŋ basqarma prokurory:
– Joǧarydaǧy erejege säikes esepke alu tarihi-mädeni mūra nysanyn esepke alu kartochkasyn jasau jolymen jüzege asyrylady. Taǧy bır talap – eskertkıştıŋ tölqūjaty jekelegen qosymşa betpen räsımdeledı. Jaŋa derek qosylǧan jaǧdaida tolyqtyrylyp otyruy tiıs. Alaida barlyǧy baiaǧy küiınde qalǧan. Qosymşa bette jaŋa derekter jazylmaǧan. Atap aitqanda, oblysta «Kötıbar» mūnarasy degen tarihi oryn bar. Būl eskertkış respublikalyq maŋyzǧa ie. Ony esepke alu kartochkasy men tölqūjaty osydan otyz jyl būryn jasalǧan. Osyndai zaŋbūzuşylyq 400-ge juyq tarihi-mädeni mūranyŋ qūjattaryn zerdeleu barysynda da oryn alǧan. Atap aitqanda, 322 nysannyŋ tölqūjaty baiaǧy küiınde tūr. Al 162 eskertkışke tölqūjat jasauǧa eşkım köŋıl böle qoimaǧan.
«Alaş ainasy».
