Tarıh betterine úńilsek, ótken zamandardan beri «Túgel sózdiń túbi bir, túp atasy Maıqy bı» dep, azan shaqyryp qoıǵan attary qanatty sózge aınalǵan eki Maıqy bı babanyń ómirde bolǵanyn bilsek te, osy ataly sózdiń naq qaısysyna qatysty aıtylǵany jóninde áli naqtyly tujyrymǵa kele almaı júrgenimiz anyq. Biraq ekeýiniń de dana, oıshyl ǵulama bolǵanynda daý joq. Sol sııaqty shyǵystanýshy ǵalym Ábsattar Derbisáli tarıhta bir emes, Ábý Nasyrdan bólek onymen zamandas onshaqty Farabı esimdi ǵalymnyń bolǵanyn jipke tizip berip júr emes pe?! Mundaı mysaldar handardyń da, batyrlar men bılerdiń de arasynda jıi kezdesip jatatyny shyndyq. Tek ereksheligi, olardyń el ishinde nasıhattalýy ǵana árqalaı bolyp keletindikten, jalpy halyq bile bermeıdi. Al ár óńirdegi jergilikti halyq ańyz etip aıtqanmen, kesheginiń quımaqulaq qarııalary kelmestiń kóshine ilesip, qatary sırep, kózden bulbul ushqan saıyn, artynda izdeýshisi, joqtaýshysy joqtarynyń esimderi kóp jaǵdaıda el jadynan joǵala bastaıtynyn nesin jasyraıyq.
Mine, sondaı batyr babalarymyzdyń biri Keıki Nııazuly Ryspanbet týraly da osyny aıtýǵa bolady. Túbi Arqany jaz jaılap, Syrdy qys qystaǵan qypshaq rýynan shyqqan Keıki batyr kúni keshege deıin Torǵaı men Jetisýdyń tel perzenti sanalyp, eki jaqtyń da atyn aıbar tutar maqtanyshyna aınalyp kelgeni aqıqat. HVIII ǵasyrdyń sońy men HIH ǵasyrdyń 40-shy jyldary shamasynda (1766 – 1842) ómir súrgen Keıkiniń erligin el ańyzǵa aınaldyryp, ataǵy dáýirlep turǵan kezeńde Torǵaı topyraǵynda dúnıege (1871) kelip, qarshadaıynan qaıtpas qaısarlyǵymen kózge túsken ataqty mergen, Amangeldi batyrdyń qandykóılek serigi, qypshaq Nurmaǵambet Kókembaıulynyń jasynan Keıki atanyp, tarıhta solaı tańbalanyp ketýiniń astarynda da sol rýlas batyr atanyń abyroı-bedeli jatsa kerek. Mundaı pikirdi 2000-jyldardyń basynda torǵaılyq qalamger, ómiriniń keıingi kezeńinde zertteýshilikke den qoıyp, qyrýar is tyndyrǵan satırık aǵamyz Seıit Kenjeahmetulynyń da aýzynan estigenimiz bar edi.
Al Keıkiniń arǵy babasy, úsh ǵasyrǵa sozylǵan qazaq-jońǵar soǵysynyń orta bóligindegi, atap aıtqanda, HVII ǵasyrdaǵy halqymyzdy «aqtaban shubyryndyǵa» ushyratqan urystarynda halqyna qalqan bolǵan ataqty Aqbaı batyrdyń áý basta Jetisýǵa barýynyń tarıhyn árkim ártúrli baıandap júr. Osy arada túrli joramaldyń ishinde jońǵar shapqynshylyǵy zamanynda bılerimizdiń kúlli qazaq dalasyna at shaptyryp, el shetin qorǵar batyr uldaryn shaqyrýymen Jetisý jerine kelip turaqtap qalýy shyndyqqa anaǵurlym janasatyn syńaıly. Sebebi, ózinen keıinirek Bektemir aǵasynyń úlken uly Qarabaı batyrdyń da janyna serik bolyp kelip, osynda urpaq órbitip qalyp qoıýy tekten-tek bolmasa kerek. Keıin patsha ókimeti ózderine bodan bolǵan qazaqtardy «bólshekte de bıleı ber» saıasatymen ýez-ýezge, bolys-bolysqa bólip, bir-birimen qatynasyn úzip tastaýy saldarynan Arqa men Syrdyń arasynda erkin kóship-qonyp júrgen qypshaqtardyń bir bóligi de Syr boıynda qalyp qoıady.
Biraq HIH ǵasyrdyń orta sheninde batyrdyń Torǵaı óńirinde qalǵan jaqyn týystarynyń Jetisýdaǵy aǵaıyndaryn saǵalap dúrkireı kóship ketýi Keıki týraly ańyzdardyń da aýyzdan-aýyzǵa taraǵanymen, shyn janashyrlary qalmaǵandyqtan kóne kózderdiń ómir kóshimen birge birte-birte saıabyrsyp, keıinirek endi olardyń da kózin kórgender túgili, sodan beri úsh-tórt urpaq almasyp ta úlgergendikten umytyla bastaýyn da zańdylyq der edik. Óıtkeni, jetpis jyl boıy keńestik ıdeologııanyń quryǵynda qylǵynyp, halqymyzdyń ótkeni týraly jumǵan aýzymyzdy ashpaı kelgen bizdiń endi ómiri atyn estip-bilmegen qanshama batyr babalarymyz ben bılerimizdi, kósemderimiz ben sheshenderimizdi tarıh qoınaýlarynan arshyp alyp, rýhyn tiriltip, arýaǵyn áspettep, ataq-dańqyn jańǵyrtyp jatqanymyz da osy búgingi táýelsizdigimizdiń arqasy ekendigine bir táýbe etip qoısaq ta artyq bolmas.
Desek te ómiriniń negizgi bóligin Jetisýda ótkizip, qazaq-jońǵar soǵysyna negizgi núkteni qoıyp, halqymyzdyń taǵdyryn birjola sheship bergen Ańyraqaı shaıqasynda tas-talqan bolyp jeńilip, batysqa qaraı jóńkile qashqan qalmaqtardyń áli de el ishinde qalyp, ara-tura tynysh jatqan halyqqa búıirden kelip tıisýin toqtatpaǵan sarqynshaqtarynyń jymysqy joryqtaryna toıtarys berip, jankeshtilik erlik tanytqan Keıkiniń jasaǵy óz týystarymen qatar, negizinen jergilikti naıman taıpalarynyń ókilderinen quralǵan edi. Al qalmaqtardyń bulaı qutyrynýynyń sebep-saldaryna kelsek, sol Ańyraqaı shaıqasynan beri arada biraz jyldar ótkennen keıin baıaǵy qýatty ásker sapyndaǵy qazaq sarbazdarynyń aýyl-aýyldaryna tarap, ataqty batyrlarynyń ómirden ótkendigin, tirileriniń qartaıyp, óz jónderine ketkendigin paıdalanyp, zorlyq-zombylyq pen qoqan-loqyǵa kóshkendegi áreketteri bolatyn. Bul qazaqtar sheshýshi shaıqasta jońǵarlardy es jıǵyzbastaı oısyrata jeńgenimen, munymen is bitpeı, el shetine tolyq tynyshtyq ornamaǵanynyń dáleli edi.
Onyń ústine Qytaı ókimeti de eki halyqtyń arasyna ot salyp, shapqa túrtýin toqtatpaq túgil, qaıta órshite túsken. Mine, osyndaı surqııa saıasattyń aıla-sharǵysyn arqalanyp, kórshi aýyldardyń malyn barymtalap, qyzdaryn kúńdikke alyp ketip, eldi kúızeliske ushyratqan alasapyran kezeńderde kúndiz kúlki, túnde uıqy kórmeı, halqyna qorǵan bola bilgen Keıki batyr aýyl-aımaqtyń keýdesinde namysy, júreginde oty, boıynda qaıraty, júzinde aıbaty bar azamattarynan qurǵan jasaǵymen jurtynyń beıbit ómiriniń shyrqyn buzyp alasurǵan jaý silimtikterine atoı salyp, úı-orman, túp-tuqııanymen kóz kórmes, qulaq estimes qııan-túkpirlerge túre qýyp tastap otyrǵan. Jońǵar basqynshylary jurnaqtarynyń áıgili Ańyraqaı shaıqasyndaǵy túpkilikti jeńilisinen keıin de endi qum-qumnyń arasynda otyrǵan shaǵyn aýyldarǵa top-tobymen tutqıyldan kelip tún uıqysyn tórt bólgen shabýyldaryna eldiń ár aımaǵyndaǵy qazaqtyń Keıki syndy batyrlary bastaǵan saıypqyran sarbazdary toıtarys berip qana qoımaı, olardy yǵystyra-yǵystyra ózderiniń ataqonystarynan da bezdirip, teńizdiń arǵy jaǵynan turaq tabýyna májbúr etkenin de tarıhtan jaqsy bilemiz.
Keıbir derekter Keıki batyr otyz jasynda óz jasaǵymen Jetisýdan ári asyp, Altaı óńirindegi qandastaryna baryp, sol qarsańda qazaq-mońǵol arasynda bolǵan qaqtyǵystarǵa da qatysyp, eki jaqty mámilege keltirýge atsalysqandardyń ishinde bolǵanyn da aıtady. Al Keıki batyrdyń HIH ǵasyrdyń basynda Torǵaı óńirindegi týystaryna aınalyp soǵyp, munda kelgen soń da qarap jata almaı, negizinen osy topyraqtaǵy qypshaq aǵaıyndary qatarynan jańa jasaq quryp, sol Altaıdan batysqa qaraı bas saýǵalaı jyljı otyryp, jolyndaǵy qazaq aýyldarynyń malyn tonap, dúnıe-múlkin oljalap, qyrǵıdaı tıgen jońǵarlarǵa qarsy urys ashyp, Yrǵyzdan da ári asyryp, qazaq jerinen múldem qýyp tastaǵansha tynym tappasa kerek. Sóıtip, zamanynda Torǵaı dalasynyń tynyshtyǵyn kúzetýge de eren erligimen úles qosqan Keıki ataǵy kópke deıin el aýzynan túspeýi yrymshyl qazaqtyń Amangeldi Imanovtyń batyr serigi Nurmaǵambet Kókembaıulyn Keıki batyr atap ketýine osylaısha yqpal-áseri tıgenin jazyp júrgen keıbir avtorlardyń tujyrymdaryn da joqqa shyǵarýǵa bolmas degen oıdamyz.
Osylaısha elýden asqansha jortýylda bolǵan Keıki batyr HIH ǵasyrdyń 20-shy jyldary Torǵaıdaǵy jeti-segiz úı atalas aǵaıyndarymen birge Jetisýǵa qaıta oralyp, mundaǵy kezekti joryqtarynda inisi Qudastyń nemeresi, sol kezdiń ózinde, on bes-on alty jasynda-aq boıyndaǵy býyrqanǵan bula kúshimen, qaıtpas qaısarlyǵymen kózge túsip, batyr bala atana bastaǵan Syrlybaıdy janyna ertip alatyn bolǵan. Qalmaqtardyń tutqıyldan kelip tıisip, kórshi aýyldy alasapyranǵa túsirgen sondaı bir shabýylyn estigen boıda ile izderimen qanshama bel asyp, sońdarynan qýyp jetip, joryqshylaryn jaıratyp salyp, barymtaǵa ushyraǵan maly men dúnıe-múlkin qaıtaryp, qaraqshy top basshysynyń boıjetken qyzy men bozbala ulyn tutqynǵa alyp kele jatyp, jol-jónekeı kezikken qystaýlardyń birine qonady. Tań bozynda jylqylardyń kisinegen daýysynan oqys oıanǵan bular álgi eki tutqynnyń buǵaýdan bosanyp, eki atty minip qashyp úlgergenderin bir-aq biledi.
Bular ózara aqyldasyp, endi ne isteımiz degenshe Syrlybaı áı-shaıǵa qaramaı, óz atyna sekirip mingen kúıi sońdarynan quıǵytyp ala jóneledi. «Qap, myna bátshaǵar birdeńege urynyp júrmese bolar edi?!» dep sanyn bir-aq soqqan Keıki batyr men onyń serikteri amalsyz atqa qamshy basady. Álden ýaqytta baryp qozykósh jer uzaǵan qýǵynshynyń qarasy kórinip, jandaryna kelgende Syrlybaıdyń álgi tutqyn jigitti qýyp jetip, saıysyp jeńgenimen qoımaı, tamaǵynan baýyzdap, qos qolyna aǵyzǵan qanyn soraptap iship otyrǵanyn kórip tiksinip qalǵan Keıki: «Áı, ıttiń balasy, ne istep otyrsyń sen?!» dep dúrse qoıa bergende, anaý basyn kóterip buǵan qaraǵanda onyń kózderi qantalap ketken eken deıdi. Keıin Keıkiniń ózi: «Apyraı, ómiri eshkimnen yqpaýshy edim, Syrlybaıdyń kózderinen shoshydym ǵoı», depti deıtin qarııalar.
Sol sapar Keıkiniń sońǵy joryǵy bolǵan syńaıly. Osy kórinisten keıin aýylǵa oralǵan Keıki beldigin qylyshymen birge Syrlybaıǵa sheship berip turyp: «Men osymen toqtadym», depti de naızasyn bosaǵaǵa ilip, taqýalyq jolǵa túsken eken. Al ózderimen ala kelgen qalmaq qyzy Badma Keıkiniń aldyna qos tizerleı otyra ketip, basyn ıip turyp: «Ata, meniń kókiregimde sizderge degen eshqandaı óshpendilik joq. Meniń ákem de talaı jannyń qanyn moınyna júktedi. Aqyry ne boldy, óziniń de, ulynyń da túbine jetti. Anam baıǵus dana eken: «Kisige qııanat jasaǵan jaqsylyqqa aparmaıdy», dep otyrýshy edi, sol sóziniń tórkinin búgin túsindim. Meni balalaryńyzdyń birine qosyńyz, ótinemin. Urpaǵyńyzdy órbitip, adal kelinińiz bolýǵa qudaı aldynda ant etemin», dep kóz jasyn kóldetip, aıaǵyna jyǵylypty deıdi.
Qalmaq qyzynyń aqyldylyǵy men adaldyǵyna tánti bolǵan Keıki: «Tur, qyzym, jaqsy aıttyń, seniń de jazyǵyń joq. Sózińe ımandaı sendim. Tilegiń bolsyn!» dep sol jerde aǵaıynnyń balasynyń birine qosyp turyp, aýyldastaryna: «Báriń de óz qyzdaryńdaı kórip, syı-qurmet kórsetińder, betine kelmeıtin bolyńdar», dep aq batasyn bergen kórinedi. Sol Badma anadan órgen urpaq bul kúnde bir qaýym elge aınalypty desedi. Iá, oraıy kelgende ejelden qońsylas otyrǵan qazaq pen qalmaq arasynda tek jaýgershilik pen atys-shabys qana emes, dostyq, aǵaıyngershilik pen qyz alysyp-qyz berisken qudandaly-jegjattyq izgi qarym-qatynastar bolǵanyn da aıtý paryz. Mysaly, Erjan Ahmetov nusqasyndaǵy «Arqalyq batyr» jyrynda sóz bolatyn Arqalyq pen qalmaqtyń Qońqa, Ábzeıit Málikeuly nusqasyndaǵy «Er Ájibaı» jyrynda aıtylatyn Ájibaı men qalmaqtyń Qora batyrlary arasyndaǵy dostyqtary osynyń bir ǵana dálelderi. Tize bersek, qazaq pen qalmaq arasynda tóskeıde maly, tósekte basy qosylyp, yntymaǵy jarasqan mundaı mysaldar kóp-aq.
Birde «ereýil atqa er salyp, eńký-eńký jer shalýmen» qoshtasyp, ata qanymen boıǵa daryp, urpaqtan urpaqqa jalǵasqan emshilik qasıetin ustanýǵa birjola bet burǵan Keıki kúnshilik jerdegi naǵashy jurty mataı naımandardyń ataqty bir bıiniń asyna kele jatyp, jol-jónekeı bir jonnyń eteginde oqshaý turǵan jalǵyz qarasha úıdi kórip, janyndaǵylarǵa: «Munda bir músápir ál ústinde jatyr eken. Ústinen attap ketkenimiz kúná bolar, káne, júrińder», dep attan túsip, ishke ense, kóshten jyrylyp qalǵan bir qalmaqtyń otbasy eken. Úı ıesi orta jastaǵy otaǵasy tynys ala almaı qyryldap, áıeli men úıelmeli-súıelmeli tórt-bes jas balasy ne isterlerin bilmeı úrpıisip, bir ýys bolyp otyrǵanynyń ústinen shyǵady. Tótennen kirip kelgen bulardy kórgen olar odan saıyn záreleri ushyp, bir-birine tyǵyla túsken.
Osy sát batyrdyń janyndaǵy Jádik inisi: «Keıki aǵa, bul…» deı bergeni sol, álgi syrqat baıǵus Keıkiniń atyn estigennen kózi alaıyp, aýzyn ashýǵa da shamasy kelmeı, sylq etip esinen tanyp qalady. Muny qalt jibermegen Keıki oǵan:«Tart tilińdi, óı, bar bolǵyr! Qalmaq bitkenniń bárin jaý sanaǵandy qoıyńdar endi. Bul beısharanyń ne kinási bar?» dep aıqaı salyp, sodan soń álginiń áıeline: «Káne, kelin, maǵan bir shúberekti jyly sýǵa malyp ákele ǵoı», deıdi de óziniń em-domyna kirisip ketedi. Álden soń esin jıyp, manaǵy qyryly da basylyp, ózin jaqsy sezine bastaǵan qalmaq eshteńeniń mánisin túsinbeı, aıaǵynyń ushynan basyp, dastarqan jaıyp júrgen áıeline bir, janynda ózine tónip otyrǵan Keıkige bir ańyraıyp qaraıdy. Keıki: «Ýaıymdama, áli-aq jaqsy bolyp, saýyǵyp ketesiń. Men Alla jazsa qaıtarda taǵy bir kelip, em jasaımyn. Ázirge mynany ishe tur», dep sońǵy kezderi únemi janynan tastamaıtyn dári qaltasynan úsh-tórt túıir ósimdik dánin berip, sodan soń dastarqandaǵy nannyń shetinen syndyryp, dám aýyz tıedi de, serikterimen birge asyǵys attanyp ketedi.
Jolda kele jatyp úshinshi uly Jamanqul: «Áke, kóripkeldigińiz ben emshiligińizdiń paıdasyn bárimizden buryn siz músápir sanaǵan álgi qalmaq kórdi ǵoı. Atyn kim, Mánji dep pe edi. Erteń sol Mánjińiz saýyǵyp, áldenip alǵan soń tý syrtymyzdan tap berip, topalańymyzdy shyǵaryp júrmes pe eken?», degen kúdigin de búkpesiz jaıyp salǵanda, Keıki turyp: «Balam, bul oıyń da durys shyǵar. Biraq qarapaıym halyqta turǵan ne bar. Kez kelgen adamnyń bárin jaý sanaı bersek, qalaı el bolamyz? «Taspen atqandy aspen at» dep aıtqan da atań qazaq emes pe? Bular da adamnyń balasy ǵoı. Jaqsylyq jasasań, ony túsinbeıtin pende bolmaıdy. Erteń sol jaqsylyǵyń aldyńnan shyǵatynyn umytpa», dep bul áńgimeniń núktesin qoıǵanda, bári de ýájdi sózge lám demeı, únsiz oıǵa qalǵan.
Shynynda, astan qaıtar jolynda bergen ýádesinde turǵan Keıki álgi qalmaqtyń úıine taǵy da soǵady. At dúbirin estip, qarasha úıden kimniń kelgenin ishteı sezgen, ornynan turyp, júrýge jarap qalǵan Mánjiniń ózi, qalbalaqtap áıeli men olarǵa ilese shubyryp, ákeleriniń aman qalǵanyna qýanǵanynan eki ezýleri qulaqtaryna jetken balalary da birge shyǵady. Dastarqan ústinde Mánji: «Keıki aǵa, siz úıge alǵash kirip kelgende onsyz da ólim halinde jatqan meniń qudaıdan: tek balalarymnyń kózinshe óltirmese eken degen bir-aq tilegim bolyp edi. Biraq siz maǵan ólim emes, ajal aýzynan aman alyp qalyp, ómir syıladyńyz. Sondyqtan men endi sizge ómir boıy qyzmet etip, qulyńyz bolýǵa daıynmyn. Tek bizdi tastap kete kórmeńiz, búkil otbasymyz bolyp ótinemiz», dep quldyq uryp turyp alady.
Myna kóriniske júregi tolqyp ketken batyr: «Sender ne deısińder?» dep inisi Jádik pen uly Jamanqulǵa qaraıdy. Oqys jaǵdaıdan qapelimde abdyrap qalǵan olar: «Siz ne aıtsańyz, sol bolady, qaı sheshimińizge de biz kelisemiz», dep salmaqty ózine salady. «Olaı bolsa, – deıdi Keıki az oılanyp baryp, – osy sátten bastap myna Mánji men Kermen kelindi qyzmetshilerimiz demeı, baýyrlarymyz dep esepteıtin bolyńdar», dep olardyń azyn-aýlaq dúnıe-múlkin túıege artyp, ózderin bala-shaǵasymen qosyp birge ala ketedi. Sóıtip, aýylǵa kelgen boıda aımaqtaǵy kúlli aǵaıyndy jıyp, toı jasap, elge el qosylǵanyn kópke jarııalap, Mánji shańyraǵyna enshi bólip berip, jeke otaý ǵyp shyǵarady. Sol Mánji áýletinen taraǵan urpaqtardyń qazaqtar arasyna sińip, mıdaı aralasqan tarmaqtary ótken ǵasyrdyń 30-shy jyldaryna deıin osy Úsharal óńirinde bolyp, keıin ár tarapqa qonys aýdaryp ketken kórinedi. Qalaı desek te budan biz Keıki Nııazuly Ryspanbettiń jaýdan beti qaıtpaǵan batyr ǵana emes, eldiń birligin oılaǵan, ulttardyń yntymaǵyn uıystyrǵan óz zamanynyń saıasatkeri de, halqynyń qamyn kózdegen, aımaǵyna áıgili kóripkel-emshisi de bolǵanyna anyq kóz jetkizemiz.
Almaty oblysy, Alakól aýdanynyń Qyzylay aýyly irgesindegi uzynnan uzaq sozylyp jatqan bıik jotalardyń biriniń kúni búginge deıin Aqbaı batyr jotasy atanyp kelýiniń astarynda da talaı syrdyń jatqany anyq. Keshegi 90-shy jyldardyń orta sheninde Qyzylayǵa jol túsken bir saparymyzda Keıkiniń inisi, onyń jasaǵynyń bir sarbazy atanǵan Qudas urpaqtary batyrdyń ákesi Nııaz ben atasy Ryspanbet te, osyndaǵy naıman aǵaıyndardyń kópshiliginiń atalary da sol ataqty Ańyraqaı shaıqasyna qatysqan batyr sarbazdardyń sapynda bolǵanyn maqtanysh ete otyryp aıtqan. Sol saparymyzda Almaty – Óskemen tas joly jıegindegi Keıki batyr esimimen atalatyn úlken jotanyń da tóbesine shyqtyq. Jotanyń eteginen joǵary qaraı órleı bastaǵanymyzda, sonadaıdan tóbede jerge tik shanshylyp turǵan úlken qaıraq tas kózimizge birden shalynǵan. Janyna kóterilip barǵanymyzda, onyń mańaıynda usaq qıyrshyq tastarmen kómkerilgen kishkentaı-kishkentaı birneshe tóbeshikti de kórdik.
«Keıki babamyzdyń zıraty osy. Batyr óz ósıeti boıynsha myna qaıraq tastyń astynda jatyr. Al myna tóbeshikter onyń sarbazdarynyń ózinen keıin ómirden ótken bir bóliginiń qabirleri. Olar da ózderiniń urpaqtaryna ósıet etýimen osynda jerlengen. Munda basqa múrde joq…», degen jolbasshymyz sóz oraıynda Keıkiniń tek batyr ǵana emes, áıgili Raıymbek batyr baba tárizdi kisi dertiniń daýasyn dóp basatyn, emshiligimen eline tanylǵan táýip, boıyna aldaǵyny boljaı biletin qasıet qonǵan kóripkel-áýlıeligi bar erekshe jaratylǵan jan bolǵanyn da tilge tıek etken. Sol óńirdegi ekpindilik shejireshi qart Nurǵızat Shákeruly aǵamyz da talaı syrdyń tıegin aǵytqan.
Búginde batyr jerlengen qaıraq tastyń ornynda jerlesteri men urpaqtary ornatqan mármár monýment tas tur. Onda:
«Qalqany boldyń qazaqtyń,
Armanyń edi azat kún.
Araılap atty nur tańyń,
Táý eter, baba, urpaǵyń!» – degen jyr joldary tasqa oıylyp jazylǵan. Iá, bul bıyl týǵanyna 250 jyl tolǵaly otyrǵan batyr rýhyna máńgilik taǵzymnyń bastamasy ǵana. 2011 jyldyń jazynda sazger Ómirzaq Ospanovtyń aqyn qaryndasymyz Marjan Esjanovanyń sózine jazylǵan «Keıki – batyr babamyz» atty áni efırden shyrqalyp, keıin bul ánge ánshi Aman Tóreniń oryndaýynda arnaıy beınebaıan da túsirilgen. Osy án mátinindegi:
«Zar zamanda dalamdy
bult torlaǵan,
Týǵan jerge qalqan bolǵan
ór babam.
Súıem jerin qazaǵymnyń
qasterlep,
Qarys jerin qanymenen
qorǵaǵan.
…Keıki baba shyndyǵyn,
Jar salatyn kún búgin.
Tý kótergen qazaqtyń,
Yntymaq pen birligin…» – degen joldar bizdiń barshamyzdy eldik pen erlikke úndep turǵandaı.
Sýretti salǵan
Ábilqasym SÁRSENBAEV,
"Egemen Qazaqstan"
