Ospan batyr Sılämūlynyŋ soŋǧy ömırı söz bolǧanda Barköl jerınde otyrǧan onyŋ ordasyna qytai qyzyl armiiasynyŋ elşı jıberuı tılge tiek etıledı.
Şyn mänınde qyzyldar men Ospannyŋ bırıgu qaupı Keŋes Odaǧyn quattaityn toptar men būrynǧy «Şyǧys Türkıstan respublikasynyŋ» ornyn ielep otyrǧan «üş aimaqşyldardy» qatty alaŋdatty. Keŋes Odaǧynyŋ jol-joryq körsetuıne jäne onyŋ ideiasyndaǧy saiasi-äskeri toptarǧa ölerdei qarsy bolǧan Ospan batyrdyŋ qyzyldardyŋ senımıne bölenuı «jalǧan töŋkerısşılderdıŋ» bet-perdesın aiparadai aşyp qana qoimai, olardyŋ jau sanaǧan adamyn tarih sahnasyna qaita köterıp şyǧatyndai edı. Syrtta AQŞ jäne Keŋes Odaǧy öz ūpailaryn tügendeitın küşterge qoldau körsetuge jantalassa, ıştegı ymyraǧa kelmes alauyz toptar da bas paidasyn oilap, baqai qulyqpen arpalysqa tüstı. Söitıp endıgı jerde baǧynyşty bolǧan Şynjaŋdaǧy jergılıktı toptar ışınde qyzyldarǧa kım būryn jaqsy körınıp qalar eken degen qyzǧanyş pen baqtalastyq qatarynan ömır sürgen taitalasqan jaǧdai qalyptasty. Olardyŋ ışınde jaqsy körınu nietındegı jaǧatsyǧandar men jaulyq piǧyl tanytyp ürke qarauşylar da bar edı.
Erlıkpen bastalyp, örlıkpen jalǧasqan ūlt-azattyq qozǧalysyn «bülıkke» balaǧan «Üş aimaq» Ospanǧa būdan būryn da şoşyna qaraityn edı. Būl turaly «Şyŋjaŋnyŋ üş aimaq töŋkerısı tarihy» («Ūlttar» baspasy, 2000 jyl.) atty kıtaptyŋ 340-betınde: «Ospan, Qalibek, Jaujap (moŋǧol) bülıgı art-artynan tuylǧandyqtan, üş aimaqtyŋ jaǧdaiy künnen-künge uşyǧyp, müşkıl halge kırıptar boldy. Ūlttyq armiia äskeri küşınıŋ jetkılıksızdıgı tūtas üş aimaq ükımetıne auyr qater töndırdı», – dep jazady.
1949 jyly 26 tamyzda halyq azattyq armiiasy Lanjudy basyp aldy.
Qytai töraǧasy Mau Zyduŋmen Qytai armiiasynyŋ bas qolbasşysy Ju Dynyŋ ornalastyruyna sai, Qytai qyzyl armiiasynyŋ 2, 6 korpustary 1-şı äskeri polktyŋ qolbasşysy Uaŋ Jynnyŋ qolbasşylyǧynda 1949 jyly qazannyŋ 10 künı Şynjaŋdy azat etudıŋ joryǧyn bastady. Şarlauşylar qosynynyŋ soǧys avtomobil polkı polkovnik Hu Jiiaŋnyŋ basşylyǧynda 10 qazan künı Jiiuşuannan attanyp, 13 qazan künı Qūmylǧa jetıp, 20 qazan künı saǧat 15-te Ürımjı qalasyna kırdı. Ile-şala Uaŋynmau, Golyŋ basşylyǧyndaǧy 2 korpustyŋ bölımderı jäne Lu Iýanfa, Jaŋ Şiianiu basşylyǧyndaǧy 6 korpustyŋ bölımderı Şynjaŋnyŋ jer-jerıne kelıp ornalasty.
«Osyndai jaǧdaida Ospandy şalǧan bır ūşyq boldy. Şybaraiǧyr Qapas batyr öz aldyna ketıp bara jatyp, Ürımjıden Qūmylǧa ketıp bara jatqan Goŋşandaŋnyŋ (Qytai kompartiiasy) bır soǧys generalyn atyp tastady. Ekınşı ūşyq Ospan Amerika konsuly Mäkkirnandy köpke deiın qaşyryp jıbermei, qolynda saqtap otyrǧan bolatyn» («Azattyqtyŋ öşpes ruhy» Almaty, «Sardar» 2008 j,163-bet).
Al, jaŋaǧy atylǧan general turaly «Şynjaŋda beleŋ bergen şynaiy ıster» (3-tom. Ürımjı, 2009j) atty kıtaptyŋ 176 betınde onyŋ bandylardy joiuǧa attanǧan qyzyl 16 deviziia komandirınıŋ orynbasary Lo Şauiüi ekenın aitady.
Şyn mänınde būl da asa ülken sebep emes edı. Ospannyŋ da, komunisterdıŋ de öz esepterı men ışkı taŋdaulary bar bolatyn.
Zäkışıŋderdıŋ Uaŋ Jyn Ospandy Ürımjıge ekınşı ret şaqyrtyp jatyr dep kelıp, «Ospan kelsın. Menıŋ küş-quatymdy körsın. Köp bolsa janyŋda myŋ üi bar şyǧar. Bır üige bır aeroplannan jıberemın», – dep küş körsettı deuı otqa mai qūiǧandai boldy. «Osy sözge qarata Ospannyŋ: «Menıŋ ūlttyq täuelsızdık qūqyǧymdy tanysaŋ baramyn. Eger “Şynjaŋnyŋ ūlttyq täuelsızdıgın tanymaimyn. Basa bileimın. Jūtamyn” deseŋ, kelıp jūtyp baq», – dep jauap beruı», («Azattyqtyŋ öşpes ruhy» Almaty, «Sardar» 2008 j, 163-164 bet.) – jaulyqtyŋ aşyqqa şyǧuy edı.
Mıne būl Ospan men qyzyldardyŋ at kekılın kesısken alǧaşqy sätı boldy. Endıgı jerde olardy tatulastyruǧa talpynuşylardan görı ajyratuǧa, ara jıgın aşuǧa ūmtylǧandar köp boldy. «Üş aimaqşylardyŋ» bar nietı Ospannyŋ közın qūrtu edı.
Qytai komunisterı men «üş aimaqşylardyŋ» ışkı oiyn jaqsy tüsınıp jetken Ospan endıgı jerde özıne jasalǧan ärtürlı qysym men qoqan-loqqyǧa qarsy qaita bas köteru qamyna kırıstı. «...Qaitadan bır ūiym qūrdy. Bükıl armiianyŋ bastyǧy Ospan, onyŋ orynbasary Jolbarys bolyp belgılendı. Ekı polktıŋ bastyǧy retınde men (Nūrǧojai – J.Ş) jäne Qapas ekeuımız belgılendık. Dälelhan Jänımhanūly äskeri at, azyq, kölık daiyndauǧa sailandy. Altynbek, Käben, Qatai Barköl elınıŋ äskeri bastyqtary bolyp sailandy» («Azattyqtyŋ öşpes ruhy» Almaty «Sardar» 2008 j, 165-bet.) Mıne būl Ospannyŋ qyzyldarǧa qaratqan teketıresınıŋ bastaluy edı.
Osydan keiıngı jerde Ospan auyly şegıne soǧys jasap, Gansuge qarai bet aldy.
Bır qyzyǧy olardy qyzyldardan körı «Şarqi» atalǧan «üş aimaqşylardyŋ» ökşelei quuy köbırek bolǧan körınedı. Būl jaiynda Nūrǧojai batyr atalǧan eŋbegınıŋ 165-166 betterınde bırınşı ret: «Bız Sarqamysta otyrǧanbyz. Üş aimaq atyn jamylyp, orys armiiasy kelıp basty. Olarmen aiausyz soǧysyp, köp adamyn qyryp tastadyq. Qalǧan äskerlerı jeŋılıp, Noriǧa şegınıp kettı» dese, endı bırde «Ospan, Jänımhandar Taqyrbastau, Sarbastauǧa baryp ornalasty. Bır jūmadan keiın orystardyŋ jalǧan Şarqi Türkıstan atyndaǧy äskerlerı kelıp basty», – degendı aitady. Demek Ospandardyŋ älı de bolsa qyzyldarmen tıl bırıktıruınıŋ mümkındıgınen alaŋdaǧan Keŋes Odaǧy öz armiiasyn kırgızıp, «üş aimaqşylarmen» säikese otyryp, qyzyldardan būryn qarmanudy oilaǧan siiaqty. Tıptı ol kömektı «üş aimaqşylardyŋ» ädeiı sūrap aluy da nemese qyzyldyrdyŋ türtıp salyp, bılse de bılmeske salyp tasada tūruy da äbden mümkın edı.
Osylaişa onsyz da örısı otqa oranǧan Ospannyŋ jaulary köbeidı. Üş aimaqşylardyŋ aradaǧy qaqtyǧysty qasaqana ürleuımen, ony özımızge qarsy oq atty dep tolyq sengen qytai qyzyly ökşelei quyp, qūrtuǧa bel bailady. Lo Iýanfa atty qytai generaldyŋ «Qūiyrşyqtardy ökşelei quyp joiu» atty maqalasynda būl jai turaly bylaişa baiandalady: «Şynjaŋ äskeri bölımı būiryq boiynşa bülıktı tynyştandyratyn boldy. Būǧan Uaŋ Jyn joldas özı bas qolbasşy boldy da, al men Soltüstık Şynjaŋda qūiyrşyqtardy joiu alǧy şebınıŋ qolbasşysy boldym. Men 6-korpustyŋ äskeri bölımderı men ūlttyq armiianyŋ 40 polkınıŋ tank polkınıŋ tyǧyz säikesuınde, şyǧys jäne batys ekı betalystan şabuyldap, qanypezer qūiyrşyqtardy qūrtu būiryǧyn tüsırdım» («Şynjaŋda beleŋ bergen şynaiy ıster» 3-tom. Ürımjı, 2009j.174-bet).
Al Nūrǧojai batyr Kökserke, Sarbūlaqta otyrǧanda üş myŋ tanktı armiia kelıp basqanyn aitady.
Qyzyldarmen bolǧan bır retkı soǧysta Jänımhan qajy qolǧa tüsedı. Qalǧan el Gansuǧa qarai şegıne soǧys jasap, Qanambar tauynyŋ küngeiındegı Maqai degen jerge deiın barady.
Ospannyŋ Şynjaŋnan şyǧyp, Gansu ölkesınıŋ Maqai degen jerıne barǧan kezı onyŋ aldaǧy kündegı ölım men ömırdı, bas iiumen kürestı taŋdaityn şeşuşı kezeŋı boldy.
Täŋırdıŋ ornalastyruyndai oǧan «şetelge ketu jönınde» aqyl aitqan körnektı tūlǧalar az bolǧan joq. Dälelhan Jänımhanūly Maqaida Ospan batyrǧa amandasyp, bırge ketudı ūsynady. Ospan batyr: «Küş-quat qalmady. Az kün bolsa da, demalaiyq. Janäbıl batyrdyŋ 30-dai adamy, ışınde özı de bar, jortuylǧa kettı. Solardy tosyp alsaq, jaqsy bolar ma eken? Olardyŋ ışınde Sūltanşärıptıŋ azamattary da bar. Halyqtyŋ olardy tastap ketkısı kelmeidı», – dep ermei qalyp qoiady. (Janaltai D. «Qily zaman, qiyn künder». Almaty, 2000, 99-bet). Qalibek Hakımde ūly Hasandy 1950 jyly qazan aiynda qolyna bır hat, qasyna bırneşe jıgıt berıp, Qanambal tauynyŋ etegınde Maqai degen jerde otyrǧan Ospan batyrǧa jıberıp, şetelge köşıp ketu jönındegı ūsynysyn jetkızedı. Bıraq Ospan batyr Qalibektıŋ ūsynysyn qabyldamai, oǧan bır hat beredı. Ärı «tüsımde aq boz at mınıp, bır jasyl töbege şyǧyp jür ekenmın», – dep älı de bolsa jaularymen soǧysu oiynyŋ baryn, jeŋıske jetu jolyndaǧy ümıt-senımınde bıldıredı. (Hasan Oraltai. «Elım-ailap ötken ömır». Almaty. 2005j)
Nūrǧojai batyr da keterınde Ospanǧa baryp: «Endı tūrudyŋ qajetı joq. Ketelık. Jau basatyn bolsa, jaudy jaryp şyǧa almaisyŋ. Bızge baruyŋ üşın aldyŋda kesıp ötetın üş ötkel bar: Maqai ötkelı, Täjınor ötkelı, Qajyra ötkelı. Osynyŋ bärınıŋ syrtynda bır taudy qarauylǧa alyp otyrmyz, – deidı. «On neşe künnen keiın köşemız», – dep Ospan qalyp qoiady» («Azattyqtyŋ öşpes ruhy» Almaty, «Sardar» 2008 j, 170-bet)
Bügınderı közı tırı, äigılı Zuqa batyrdyŋ kenje ūly Sauat qajy da osy joldardyŋ avtoryna bergen sūhbatynda būl äŋgımelerdı rastap, Soltanşärıptıŋ de sondai bır ūsynys jasaǧanyn, Ospannyŋ qosylmaǧanyn tılge tiek etedı. Söitıp däl osy arada şetke ketetınder Gas, Temırlık öŋırınde otyrǧan eldı betke alyp, Täijınūr tarapqa, Ospandar Altaiǧa betaludy maqsat etıp Haizyǧa qarai köşedı. Haizydan ary Qūmyl, Barköl, Bäitık, Qaptyq arqyly Altaidyŋ ūly taularynyŋ keŋ qoinauyna ılınıp ketıp, kürestı jalǧastyrudy armandaidy. Mümkın bolsa kommunizimge jau bolyp otyrǧan AQŞ, Japoniia, Germaniia elderınen kömek alsam degendı de oilaidy.
Būl Ospannyŋ eşqandai ärı-särı bolmastan, öz taǧdyrynyŋ şeşımın şyǧaryp, soŋǧy bailamǧa kelgen kezı edı.
Ospannyŋ öz adamdaryn baǧyndyrǧan syŋaimen qyzyldardyŋ ışıne kırgızıp, aŋys aŋdaǧany siiaqty, qyzyldar da özıne satylǧan qazaq jansyzdary arqyly Ospannyŋ qybyr-jybyryn aŋdyp otyrdy. Olar endıgı jerde Ospannyŋ mülde baǧynbaitynyna tolyq köz jetkızdı. Ekeuınıŋ arasynyŋ alystap, jaulyqqa ötkenıne «üş aimaqşyldardyŋ da» qyby qanyp, qylyşyn sılteuden taiynbady.
Täijınūrdaǧy Soltanşärıp auylynan köp adam Gansudyŋ Dūŋhuaŋ qalasyna kelıp, köşuge kerektı azyq-tülık alyp qaitpaqşy bolǧanda, qyzyldar olardy tarpa bas salady. Attaryn tartyp alyp özderın qamap tastaidy. Olardyŋ ışınen jol syryna qanyq, jürıs-tūrysqa ebdeilı üş jıgıttı taŋdap alyp, Ospan auylynan tyŋ tyŋdap qaituǧa jıberedı. Ärı olardyŋ jol bastauymen 1951 jyly 19 aqpannyŋ taŋ qaraŋǧysynda Haizydaǧy Ospan auylyn tūtqiyl basyp qalady.
Ospandy ūstauǧa erekşe eŋbek körsetken qytai äskerı Küŋ Chiŋiūn «Ospandy ūstau» atty maqalasynda bylai deidı: «1951 jyly 19 aqpan künı taŋ särıde atty äskerler brigadasy Ospannyŋ 30 neşe kiız üiıne 3 baǧyttan tūtqiyldan şabuyl jasady. Şyrt ūiqyda jatqan 100 den asa bandyny tūtqynǧa aldy. Ospannyŋ orynbasar qolbasşysy, ataqtaityn batyry Janarqandy (Jänäbıl bolsa kerek-J.Ş) tūra qaşqanda, qua atysyp, oqqa ūşyrdy. Ştab bastyǧy Qapasty jaraly küide qolǧa tüsırdı. Bandy atamany Ospan aq boz atyna mınıp, bandylardan bırneşeuın ertıp, qaşyp kettı. Ol kezde atty äsker brigadasynyŋ 3 vzvodynda mädeniet mūǧalımı edım. Atqa myqty bolǧandyqtan, Ospandy quǧandardyŋ qatarynda men de alda kele jattym. Aldymda qaşyp bara jatqan Ospandy anyqtap körgen tūsta jıgerlenıp, qairatyma mınıp däldep ata berdım. Bandylardyŋ bırneşeuı attan domalap tüstı. Al, Ospan şauyp bara jatyp, artyna qarap oq jaudyrumen boldy. Jiyrma jastaǧy tepse-temır üzetın şaǧym edı. Qūiyrşyqtardyŋ bızdıŋ jauynger serıkterımızdı, būqarany qyrǧanyn oilaǧanymda tūla boiymdy şeksız yza kek kernep, bandyny quyp jetıp, halyqtyŋ kegın qaitaruǧa bekındım. Atymdy tebıne qamşylap ūştyrttym. Ospan bandynyŋ artyna atqan oǧynan etpettep, attyŋ jalyn qūşaqtai şauyp jaltardym. Atym Ospannyŋ aqboz atyna janasalai jaqyndaǧanda atymnan Ospanǧa qarai ūmtyla sekırıp, qūşaqtai bas salyp, Ospandy attan jerge qūlattym. Jerge tüsken soŋ, arpaq-qūrpaq alysyp sılkılestık. Ospan menen boişaŋdyǧyna, denelıgıne süienıp, myltyǧynyŋ naizasymen basymdy qasqalai jardy. Jaranyŋ janyma batqanyna qaramai, men de bar pärmenımmen jūdyryqtap, tepkılei berdım. Kenet Ospan janyndaǧy kezdıgın suyryp alyp, menı oqty közımen atyp, jaryp jıbermek bolyp, tūra ūmtyldy. Däl osy kezde bızdıŋ brigadanyŋ aspazy Liu Hualin şauyp jetıp, jalma-jan myltyǧynyŋ dümımen Ospandy basqa perıp kettı. Qylmysy basynan asqan qūiyrşyq atamany pyşaǧy qolynan ūşyp, eseŋgırep ūzynnan tüstı. Barlyǧymyz jabylyp bailap aldyq». («Şynjaŋda beleŋ bergen şynaiy ıster», 3-tom. Ürımjı, 2009 j, 190-bet)
Bır qyzyǧy küllı qytai tarihyndaǧy meilı hūn, meilı türkıge qatysty soǧystyŋ bärınde qytailar jeŋıske jetken bolyp körınedı. Nemese özderınıŋ osal tūstary men jeŋılısı turaly jūmǧan auzyn aşpaidy. Ospan äŋgımesınde de solai. Dese de, köleŋke jaqty kösıle söilep otyryp, öz mının aityp qaluşylar da köp bolady.
Ospan töŋkerısınde äkesımen tıze qosa şaiqasqan batyr ūldary – Şerdiman, Niǧymetolla jäne Näbi edı. Şerdiman 1970 jyly Qūljada türmege qamalyp, ūryp-soǧumen, aştan öldı. Niǧymetolla 1972 jyly nauqastan qaitys boldy. Näbi talai tarǧalaŋ tarihty keşıp, 2000 jyly özınıŋ tuǧan auylynda, Ör Altaidyŋ Köktoǧaiynda qūdai ajalynan köz jūmdy. Sol Näbi özınıŋ keiınge qaldyryp ketken estelıkterınde äkesınıŋ qoldy boluyn bylaişa äŋgımeleidı: «1951 jyldyŋ basynda Maqai degen jerde otyrǧan Ospan batyr auyly qaita kerı köşıp, Altaiǧa bet alady. Oǧan sebep – batyr Gimalai asyp şetke ketudı qūptamaidy. Köşuge Keŋes bergenderge aitqan jauaby artymda qalǧan elım bar, jan sauǧalap jalǧyz ketpeimın dep qaita kerı köşıp, Qanambal tauynyŋ bökterındegı Haiyz degen köl jaǧasyna kelıp tüsedı. Ärı osy jerge qystap şyqpaq bolady.
1951 jyly aqpannyŋ 19 künı taŋ endı aǧaryp atyp kele jatqanda, jau kelıp basyp, aiǧai-şu, azan-qazan boldy da kettı. Qytai äskerlerınıŋ aiǧaiynyŋ arasynan ūqqanym, «Usyman, Usyman!» degen bırneşe auyz söz boldy.
Äkemnıŋ aq ordasy men menıŋ şatyrym ırgeles bolatyn. Jügırıp syrtqa şyǧyp, bırden äkemnıŋ üiınıŋ beldeuıne qaradym. Kündız-tünı beldeude qaŋtaruly tūratyn aqboz at joq. İä sät, ketıp qalǧan eken dep tüidım ıştei. Üidıŋ aldynda su aǧar jyraşyq bar bolatyn, domalap sol jyraşyqqa tüsıp bas kötermesten bükşeŋdep qūldap jügırdım. Alla sätın salǧanda aldan ekı aǧam – Şerdiman men Niǧymetollany kezıktırıp, üşeuımız tabystyq. Olar menen bırden äkemnıŋ jaǧdaiyn sūrady, men «syrtqa şyqqanda beldeude at joq, qūtylǧan bolar», – degen joramal aittym. Olar «ūzap ketpei tūryp naqty köz jetkızıp alaiyq», – dedı. Alaida, ol kezde Qytai äskerlerı auyldy tügeldei qorşap alǧan bolatyn. Aǧalarym maǧan «bız amalyn tauyp qoidy auylǧa qarai betteteiık, sen qoi ışımen eŋbektep, tıl alyp qait», – degen soŋ, sol ailamen qaita auylǧa kırıp äkemnıŋ ketıp qalǧanyn bılıp şyqtym. Sosyn aǧalarym: «taŋ aǧarmai tūryp, tau jaqqa jetıp, boi tasalaiyq, qorşau būzǧandardyŋ bärı sol jaqqa bet alǧan bolar, aman bolsaq tabysyp aqyl qosarmyz», – dedı. Su aǧardy qūldai säl jügırıp, endı alaŋqyǧa şyqqanymyz sol edı, arttan bızdı baiqap, quǧan şerıkterdıŋ dauysy estılıp, aspanǧa oq atty.
Aǧam Şerdiman: «Säl qaşyp baryp bır-bırımızge arqa berıp tūra qalaiyq, olar bızdı tırı qolǧa tüsırmek, sol üşın közdep oq atpaidy. Kelıp ainala qorşaidy, sol kezde üşeuımız bırge ainaldyra şaiqaiyq, jalǧyz amal sol!», – dedı. Rasynda olar kelıp basymyzdan asyra oq atyp şyr köbelek ainalyp qorşap, byldyrlap aiǧailap jatyr. Şerdimannyŋ dauysy şyǧa üşeuımız qatar şaiqap edık, 10 at oinap şyǧa keldı. Attan üşeuımız üşeuın mınıp, qalǧanyn aidap, ölgen şerıkterdıŋ qaru-jaraǧyn alyp, tez boi tasalap ülgerdık.
Al, äkem jau kelıp basqanda qorşaudy būzyp şyǧyp ketedı. Alaida, «Ospan qaşsa, aqboz atpen qaşady, sol aq atynyŋ artynan qalmai, qualau kerek», – degen qataŋ tapsyrma alǧan şerıkterdıŋ toby au degende-aq atpen qorşaudy būzyp şyqqan batyrdyŋ soŋynan ökşelei quady. Ospan batyr qaşa soǧysyp, Haizy kölıne kelıp tüsedı. At taǧasy tozǧandyqtan, köl ortasyna barǧanda şatqalaqtap baryp, jyǧylyp tūrmai qalady. Qytai äskerlerı jaqyndai beredı. Moiynyndaǧy aǧylşyn avtomotyn alyp, bır ainaldyryp şaiqaǧan soŋ, avtomot qaqalyp oq şyǧarmai qalady. Jan qūralynyŋ oǧy tausylady. Osy sätte qaptaǧan sarala şerıkter kelıp basady. Batyr qonyşyndaǧy qanjardy suyryp, bırqanşasyn sūlatady. Alaida, şiebörışe qaptaǧan qalyŋ şerık qoisyn ba? Osylai batyrdy qapyda qolǧa tüsıredı.
Sosyn kün şyǧa batyrdy tüienıŋ üstıne matap bailap, qol-aiaǧyn kısendep, auyl janynan alyp ötedı. Ony körgen qyzy Pänsiia dauys salyp, tüie üstınde bailauly otyrǧan äkesınıŋ aiaǧyn qūşyp jylaidy. Sol sätte Oşyŋ(Ospan) özınıŋ batyr qyzyna aqyryp: «Öşır ünıŋdı, dūşpannyŋ aldynda köz jasyŋdy körsetpe! Menı qytai myqtylyǧynan ūstaǧan joq, Qūdaidyŋ būiryǧymen ūstady. Alla būiyrdy, menı bailap aldy. Men ökınbeimın, qait keiın!», – dep paŋ küiınde aiaq-qoly kısendeulı tüie üstınde qaiqaiyp kete barady».
Osylaişa qolǧa tüsken nar tūlǧa, jylap-şulaǧan auyl adamdaryna qarap: «Köz jastaryŋdy köl qylǧanşa, esterıŋdı jinap, erteŋderıŋdı oilaŋdar!», – dep qatal ämır etedı. Haizydan Dūŋhuaŋǧa, odan Ürımjıge jöneltıledı.
Şyn mänınde osynyŋ bärı Ospannyŋ öz taŋdauy bolatyn. Ospan özınıŋ qoldy bolatynyn, tıptı aldynda ajal ǧana tūrǧanyn sezdı. Sonda da tıs-tyrnaǧynan hal ketkenşe eŋ aqyryna deiın küresıp, ölmes ruhymen şahittıktı taŋdady. El men jerge arnalǧan aq jüregınıŋ ämırın adaldyqpen atqaryp, er türık oǧlanyna tän aqyrǧy paryzyn bas imegen tık qalpynda oryndady.
Jädi ŞÄKENŪLY, jazuşy
Abai.kz
Ūqsas jaŋalyqtar
