AQSh memlekettik hatshysy Maık Pompeo Amerıka bıligi Shyńjańda Islam memleketin qurý úshin kúresip jatqan «Shyǵys Túrkistan ıslam qozǵalysyn» terrorıstik uıymdar tiziminen shyǵarylǵanyn resmı túrde málimdedi. Mundaı málimdeme «búrkit pen pandanyń» qarsylyǵyn kúsheıtetini sózsiz, al ol óz kezeginde Ortalyq Azııa elderine teris áser etýi múmkin dep jazady «Adyrna» ulttyq portaly «Eho Kazahstana» saıtyna silteme jasap. Osynyń aıasynda Ortalyq Azııa respýblıkalary tıtandar shaıqasyna aralasqan durys pa, álde shette qalý kerek pen degen suraq týyndaıdy.
Uıǵyr radıkaldary qurǵan «Shyǵys Túrkistannyń ıslam qozǵalysy» Aspan asty elinde birqatar iri terrorıstik aktilerdi daıyndaý jáne ony ótkizý ústinde tur. Qytaı bıligi úshin bul uıym búgingi tańda eń mańyzdy qaýipsizdik máselesi bolyp tabylady. Iıa, Pekınniń Shyńjańdy baqylaýy kúsheıtilip, uıymnyń jumysyn qıyndatty. Is júzinde, ol jaýapty bolǵan sońǵy shabýyl 2015 jyldyń qyrkúıeginde, 50 adamnyń ómirin qıǵan, Aqsý kómir shahtasynyń uıyqtap jatqan jumysshylaryn pyshaqtaýy boldy.
Alaıda, atap ótkenimdeı, bul uıym QHR qaýipsizdigi úshin basty qater bolyp tabylady. Tıisinshe, ony terrorıstik uıymdardan shyǵarý Qytaı tarapyna aýyr soqqy bolyp tabylady. Pekınde, aıtpaqshy, AQSh-tyń bul sheshimine jaýap qaıtardy. Qytaıdyń Syrtqy ister mınıstri Van Venbın amerıkandyqtardy lańkestik topty qorǵaǵaýda dep aıyptap, Amerıkadan «óz qateligin túzetýdi» talap etti.
AQSh nelikten ol qozǵalysty terrorıstik uıymdar tiziminen shyǵarýdy uıǵardy? Menińshe, Pekınge qysym kórsetý úshin. Iá, amerıkandyqtar Ortalyq Azııada jaǵdaıdy turaqsyzdandyrý jáne óńirde óz yqpalyn keńeıtý maqsatynda Islam fýndamentalısterin barlyq jerde qoldaıdy. Biraq bul jaǵdaıda tek Qytaıǵa qysym kórsetý úshin jasaldy.
Qazaqstan men Ortalyq Azııanyń basqa elderi úshin alyptar shaıqasyna aralaspaý mańyzdy, óıtkeni qaqtyǵysyp jatqan taraptardyń birine qoldaý kórsetken jaǵdaıda, ekinshi tarap opasyzdyq úshin kek alýǵa tyrysýy múmkin. Qazirgi jaǵdaıda Qazaqstan amerıkandyq-qytaılyq teketirestiń teris áserinen qalqan bola alatyn Eýrazııalyq odaq elderimen birge beıbit damýdy jalǵastyrýy kerek.
Sultanbek AGEEV,
Azamattyq jáne áskerı qaqtyǵystardy
zertteý ortalyǵynyń sarapshysy.
Foto ashyq derekkózden alyndy.
