Áleýmettik jeliniń belsendi qoldanýshysy, jýrnalıst Samat Nurtazanyń «Májiliske ótetin depýtattar 60 aı boıy myqty jalaqy alady. Iaǵnı 2026 jylǵa deıin, olarǵa aı saıyn 1.000.000 tg túsip otyrady. Denemniń ár molekýlasymen qyzyǵamyn sol kisilerge ...» degen jazbasy qyzý talqyǵa tústi dep jazady «Adyrna» ulttyq portaly avtordyń jazbasyna silteme jasap.
Osy jazbaǵa baılanysty aıtylǵan pikirler eriksiz depýtat bolýǵa umtyldyratyndaı. Depýtattyń jalaqysynan bastap, jumsaıtyn shyǵyndaryna deıin eseptegender tańdaı qaǵysyp, qyzyǵyp, endi biri «depýtat bolǵym keledi» desti. Depýtat bolýǵa árkimniń qyzyǵýshylyǵy da oıanǵan sııaqty ma, qalaı? Bizdiń depýtattar jalaqydan bólek, túrli merekelerde syıaqy alyp, shetelderge, el ishinde tegin issaparmen bara alady. Sonymen qatar Nur-Sultanda tegin qyzmettik páterdi ıelenip, ári-beri júrisine tegin qyzmettik kólikti tizgindeıdi. Osylardy eseptep otyrǵanda, jeli qoldanýshynyń biri: «Ol tek aılyǵy. Odan bólek túrli komıtetke múshe bolǵany úshin bir alady, kvartal saıyn syıaqy alatyny taǵy bar» dep jazdy.
Rasymen de, Qazaqstanda depýtat bolýǵa jurt beker jantalaspaıdy eken ǵoı. Bári tegin. Baıaǵy atalarymyz kórmeı ketken kommýnızmde qazirgi depýtattar shalqyp ómir súrip jatqandaı. Úı, kólik, issapardan bólek, depýtattyń kúndelikti túski asyna da anaý aıtqandaı aqsha ketpeıtinin BAQ-ta talaı jazdy. Al bir depýtat úshin bıýdjetimizden jylyna 92 mln teńge jumsalatyny taǵy bar. 92 mıllıon teńge az ba, kóp pe? Bizdegi depýtattardyń qalǵyp-múlgip júrip alatyn jalaqysy retinde, árıne óte kóp aqsha bul! Mysaly, 92 mıllıon teńgege ortańqol páterdiń altaýyn alýǵa bolady. Demek, bir depýtatqa jumsaıtyn aqshamen alty adamdy baspanaly etýge bolady. Al bizdiń parlamentte bir ǵana depýtat otyrǵan joq qoı?! 107 depýtat! Osy sandy eń bolmasa, eki ese qysqartsa, jyl saıyn kemi 300 adam úıli bolar eken.
Armandap, alysqa ketip qalǵan sııaqtymyz ǵoı. Parlamentten bólek, aımaqtardaǵy máslıhat depýtattary taǵy bar emes pe. Olar aýamen qorektenbeıtinin eskersek, el bıýdjetiniń basym bóligi kimderdiń qaltasyna túsetinin ańǵarý qıyn emes. Depýtat, mınıstr, ákim, basshy-qosshylardyń jalaqysynyń ózi bıýdjettiń jartysynan astamyn quraıtyn shyǵar, sirá. Aıtpaqshy, máslıhat depýtattarynyń jalaqysy anaý aıtqan joǵary emes. Alaıda «depýtat» degen atymen-aq olar talaı sharýany dóńgeletip júrgeni beseneden belgili. Alysqa barmaı-aq, atalas týysymnyń aýdandyq máslıhat depýtaty bolyp-aq túkirigi jerge túspeıtinin talaı kórgenmin. Qashan kórseń, shirenip júrgeni.
«Depýtat» degen qujatyn kórsetse, bitti, jurt onyń aldynda qurdaı jorǵalaıdy. Ózimizdiń qolymyzdan kelmegen soń, osylaı synaýdan basqa ne isteı alamyz endi? Qoryta aıtqanda, eldiń, halyqtyń muń-múddesin qorǵaıyn, qyzmet eteıin dep eshkim depýtat bolmaıdy. Sóz júzinde aıtady ǵoı, árıne. Alaıda is júzinde bári kerisinshe. Muny bári biledi. Ókinishke qaraı, osyndaı qoǵamda ómir súrý buıyrǵan eken. Qaıtemiz endi, syrttaı qyzyǵyp otyramyz da osylaı...
Muqash MURATULY,
«Adyrna» ulttyq portaly.
Foto ashyq derekkózden alyndy.
