Äleumettık jelınıŋ belsendı qoldanuşysy, jurnalist Samat Nūrtazanyŋ «Mäjılıske ötetın deputattar 60 ai boiy myqty jalaqy alady. Iаǧni 2026 jylǧa deiın, olarǧa ai saiyn 1.000.000 tg tüsıp otyrady. Denemnıŋ är molekulasymen qyzyǧamyn sol kısılerge ...» degen jazbasy qyzu talqyǧa tüstı dep jazady «Adyrna» ūlttyq portaly avtordyŋ jazbasyna sılteme jasap.
Osy jazbaǧa bailanysty aitylǧan pıkırler erıksız deputat boluǧa ūmtyldyratyndai. Deputattyŋ jalaqysynan bastap, jūmsaityn şyǧyndaryna deiın eseptegender taŋdai qaǧysyp, qyzyǧyp, endı bırı «deputat bolǧym keledı» destı. Deputat boluǧa ärkımnıŋ qyzyǧuşylyǧy da oianǧan siiaqty ma, qalai? Bızdıŋ deputattar jalaqydan bölek, türlı merekelerde syiaqy alyp, şetelderge, el ışınde tegın ıssaparmen bara alady. Sonymen qatar Nūr-Sūltanda tegın qyzmettık päterdı ielenıp, ärı-berı jürısıne tegın qyzmettık kölıktı tızgındeidı. Osylardy eseptep otyrǧanda, jelı qoldanuşynyŋ bırı: «Ol tek ailyǧy. Odan bölek türlı komitetke müşe bolǧany üşın bır alady, kvartal saiyn syiaqy alatyny taǧy bar» dep jazdy.
Rasymen de, Qazaqstanda deputat boluǧa jūrt beker jantalaspaidy eken ǧoi. Bärı tegın. Baiaǧy atalarymyz körmei ketken kommunizmde qazırgı deputattar şalqyp ömır sürıp jatqandai. Üi, kölık, ıssapardan bölek, deputattyŋ kündelıktı tüskı asyna da anau aitqandai aqşa ketpeitının BAQ-ta talai jazdy. Al bır deputat üşın biudjetımızden jylyna 92 mln teŋge jūmsalatyny taǧy bar. 92 million teŋge az ba, köp pe? Bızdegı deputattardyŋ qalǧyp-mülgıp jürıp alatyn jalaqysy retınde, ärine öte köp aqşa būl! Mysaly, 92 million teŋgege ortaŋqol päterdıŋ altauyn aluǧa bolady. Demek, bır deputatqa jūmsaityn aqşamen alty adamdy baspanaly etuge bolady. Al bızdıŋ parlamentte bır ǧana deputat otyrǧan joq qoi?! 107 deputat! Osy sandy eŋ bolmasa, ekı ese qysqartsa, jyl saiyn kemı 300 adam üilı bolar eken.
Armandap, alysqa ketıp qalǧan siiaqtymyz ǧoi. Parlamentten bölek, aimaqtardaǧy mäslihat deputattary taǧy bar emes pe. Olar auamen qorektenbeitının eskersek, el biudjetınıŋ basym bölıgı kımderdıŋ qaltasyna tüsetının aŋǧaru qiyn emes. Deputat, ministr, äkım, basşy-qosşylardyŋ jalaqysynyŋ özı biudjettıŋ jartysynan astamyn qūraityn şyǧar, sırä. Aitpaqşy, mäslihat deputattarynyŋ jalaqysy anau aitqan joǧary emes. Alaida «deputat» degen atymen-aq olar talai şaruany döŋgeletıp jürgenı beseneden belgılı. Alysqa barmai-aq, atalas tuysymnyŋ audandyq mäslihat deputaty bolyp-aq tükırıgı jerge tüspeitının talai körgenmın. Qaşan körseŋ, şırenıp jürgenı.
«Deputat» degen qūjatyn körsetse, bıttı, jūrt onyŋ aldynda qūrdai jorǧalaidy. Özımızdıŋ qolymyzdan kelmegen soŋ, osylai synaudan basqa ne ıstei alamyz endı? Qoryta aitqanda, eldıŋ, halyqtyŋ mūŋ-müddesın qorǧaiyn, qyzmet eteiın dep eşkım deputat bolmaidy. Söz jüzınde aitady ǧoi, ärine. Alaida ıs jüzınde bärı kerısınşe. Mūny bärı bıledı. Ökınışke qarai, osyndai qoǧamda ömır süru būiyrǧan eken. Qaitemız endı, syrttai qyzyǧyp otyramyz da osylai...
Mūqaş MŪRATŪLY,
«Adyrna» ūlttyq portaly.
Foto aşyq derekközden alyndy.Ūqsas jaŋalyqtar
