Halyq arasynda qalyptasqan qūqyqtyq sana, qūqyqtyq mädeniet, qoǧamdaǧy bolyp jatqan zaŋsyz ıs-äreketter töŋıregındegı özektı sūraqtardyŋ jauabyn «Adyrna» ūlttyq portalynyŋ tılşısı arnaiy zaŋgerden aldy.
-Saǧnadin myrza, sūraq töŋıregın halyqtyŋ qūqyqtyq sanasynan bastaiyq. Tūǧyry biık täuelsız el atanǧanymyzǧa otyz jyl taiap qaldy. Qūqyqtyq mädeniet qalyptasqan ba?
-Jasyryp qaitemız, köz kuä. Elımızde qūqyqtyq mädeniet pen sana qarqynynyŋ damuy tömen deŋgeide desek bolady. Būl qūbylys tek qarapaiym adamdar arasynda ǧana emes, beldı adamdardyŋ ıs-äreketterınen de körınıs tauyp jatyr.
-İnternet jelısı damyǧan zamanda, zaŋ jobasynyŋ barlyq elektrondy nūsqasy bar. Bılmegen saualǧa jauap tez qazır. Alaida qarapaiym halyqtyŋ otbasylyq problemalaryn, zaŋ aiasynda şeşıletın mäselelerın efir aldyna kelıp, “ zaŋdy bılmeimın” deuıne ne sebep?
-Qoǧamnyŋ keibır tūsy qaraŋǧylanyp qalǧan. 90 jyldary bılım deŋgeiı qūldyrap kettı. Bärı jan baǧu baǧytynda ǧana ıs-äreket jasap, bılımge qūştarlyq azaiyp kettı. Halyqtyŋ közqarasy boiynşa keibır zaŋdar bızde jūmysty naqty ıstemeidı. Bır qyzyǧy, köp adamnyŋ oi tükpırınde «Barlyq şarua zaŋmen emes, tek aqşamen, para berumen ǧana şekteledı» degen ūǧym qalyptasqan. Sondyqtan da arnaiy zaŋdy oqyp, ızdenıp uaqyt şyǧyndaǧylary kelmeidı. Är adam öz oiyn dūrys jaqqa qarai būryp, naqtylyqty talap etse jaqsy bolar edı.
Al qaltalarynda qarajaty joq, zaŋnan habary joq azamat, azamatşalar osy sebepten teledidarǧa baryp, «bız zaŋdy bılmeimız» dep, u-şumen dūrys şeşımge qol jetkızemın dep oilaidy. Taǧy bır aqiqat, zaŋ rasynda keide kömektesedı, keide kömektespeidı. Jyl saiyn ärbır kodekske özgerıster engızılıp jatyr. Bır kodekstıŋ aiasynda bırneşe qaulylar şyǧyp jatyr. Ärine, özgerıs dūrys dünie. Alaida, däl osy özgerısterdı ünemı baqylap otyru qarapaiym halyqqa ǧana emes, zaŋgerlerdıŋ özıne de qiynǧa soǧuda.
-Memleket basşysynan kömek sūrap, beineündeu jariialaityn adamdar köbeiıp kettı. Zaŋ kömektese almaǧan jaǧdaiǧa prezident “aralasyp” mäselenı şeşe ala ma? Qalai oilaisyz?
-Memleket basşysynan kömek sūraudyŋ köbeiıp ketuınıŋ sebebı qoldanystaǧy zaŋdardyŋ jūmys ıstemeuı dep bılemın. Sot, prokuratura, ädılet basqarmasynyŋ zaŋdy dūrys talqyǧa salmauynda bop tūr.
Keibır azamattar elbasydan kömek sūrap beineündeuler jariialauda. Elbasy barlyq ötınışterdı qarastyrmaityny belgılı. Ol aryz-şaǧymdar qaitadan tömengı organdardyŋ qūzyryna tüsedı. Keiın, elbasynyŋ tapsyrmasy bolǧan soŋ, olar ony endıgı jerde dūrystap qarauǧa tyrysady. Barlyq dünie prezidenttıŋ, elbasynyŋ aituymen şeşıledı degenge senu qiyn.
Sūhbatyŋyzǧa raqmet!
Äŋgımelesken: Inju ÖMIRZAQ,
«Adyrna» ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
