"Adyrna" ūlttyq portaly elımızde ekı jylǧa şegerılıp ötıp jatqan halyq sanaǧyna qatysty arnaiy organdarǧa saual joldadyq. Sūraqtar men jauaptardy özgertpei jariialaudy dūrys dep taptyq.
- Halyq sanaǧy 1 qyrküiekte resmi bastaldy. Dästürlı jäne onlain formatta ötıp jatyr. Qazırgı uaqytta sanaqtyŋ ötu barysyna qalai baǧa beruge bolady, el halqynyŋ şamamen qanşa paiyzyn qamtyp ülgerdıŋızder?
Aǧymdaǧy jyldyŋ 1 qyrküiegınen bastap Qazaqstan Respublikasynyŋ Ūlttyq halyq sanaǧy bastaldy. Qazırgı uaqytta
«www.sanaq.gov.kz» saity arqyly onlain-sanaqtan ötu prosesı jürıp jatyr. Sanaqtyŋ bırınşı künı
32 000-nan astam azamat sanaqtan sättı öttı. 23 qyrküiektegı saǧat 10:00-degı jaǧdai boiynşa onlain-sanaqtan 5 166 920 (27.15%) respondent ötken. Olardyŋ 4 464 920-ı www.sanaq.gov.kz saittynda jauap berdı. 500 725 - Egov portalyndaǧy sait sıltemesın paidalana otyryp, taǧy 201 275 adam sanaq sūraqtaryna Aitu qosymşasy arqyly jauap bergen. Qazırgı taŋdaǧy qorytyndy boiynşa sanaqtan ötken halyq sany boiynşa Türkıstan oblysy köş bastap tūr. Sanaq jürgızudıŋ kezeŋınde halyqqa konsultasiia beru maqsatynda täulık boiy mobildı jäne stasionarlyq nömırlerden
«1446» tegın bıryŋǧai telefon nömırı boiynşa Call–ortalyq jūmys ısteude. Halyqtan kelıp tüsetın qoŋyraular ädısnamalyq jäne tehnikalyq qoldau mäselelerıne bölınedı.
Jalpy halyq sanaǧy boiynşa jūmys ştattyq rejimde jürgızılude. Halyqtan kelıp tüsken sūraqtarǧa QR SJRA ŪSB jäne Call-ortalyǧynyŋ küşımen tolyq jauaptar berıledı. Sonymen qatar, būqaralyq aqparat qūraldarynda, sondai-aq äleumettık jelılerde halyq arasynda jappai tüsındıru jūmystary belsendı jalǧasuda.
- Halyq sanaǧyna qanşa qarjy bölındı jäne ol qarjylar qalai jūmsaluda?
2018 jyldan bastap 2023 jylǧa deiın (besjyldyq kezeŋge) halyq sanaǧyn jürgızuge el biudjetınen 9,1 mlrd teŋge bölındı. Qazırgı uaqytta odan 3,6 mlrd teŋge (44%) igerıldı
(qajettı jabdyqty, baǧdarlamalyq qamtamasyz etudı jäne atributtardy satyp alu). Qarajat halyq sanaǧynyŋ maqsattaryna: jartysynan köbı 4,7 mlrd. teŋge, 32 myŋnan astam sanaq personalynyŋ eŋbek aqysyna, zariadtau qūrylǧylary men qaptary bar 27 412 planşetke 1,1 mlrd. teŋge, 475,4 mln. teŋge avtoparkty jaŋartuǧa (ūlttyq statistika 10 jyl küttı), 410 mln. teŋge jinalǧan derekterdı öŋdeuge jäne t.b. şyǧystarǧa baǧyttalǧan.
Sondai-aq, 2021 jylǧy halyq sanaǧyn jürgızu kezınde bır adamǧa jūmsalatyn şyǧyndar 1,1 AQŞ dollaryn qūraitynyn atap ötu qajet. Mysaly, 2009 jylǧy halyq sanaǧy kezınde şyǧyndar 2,9 AQŞ dollaryn qūrady. Halyq sanaǧy şyǧyndarynyŋ tömendeuı sifrlyq tehnologiialardy engızumen jäne halyq sanaǧy boiynşa derekterdı jinau prosesın avtomattandyrumen bailanysty.
- Dästürlı formattaǧy sanaqty ıske asyru üşın qanşa adam tartyldy?
Ūlttyq halyq sanaǧyn jürgızuge 33 395 adam jūmysqa tartyldy, onyŋ ışınde uaqytşa sanaq personaly (interviuerler men nūsqauşy-baqylauşylar) 32 313 adam. Qazırgı uaqytta olarmen aqyly qyzmet körsetu turaly şarttar jasaluda. Dästürlı jappai saual salu aǧymdaǧy jylǧy
1-30 qazan aralyǧynda interviuerler elektrondyq planşetterdı paidalana otyryp jürgızetın bolady.
- Onlain sanaqqa qatysu barysynda el halqynyŋ bıraz bölıgı sūraqtardyŋ tym köp ekenın aituda, al ekınşı bır tarap sūraqtardyŋ tüsınıksız ekenın jazyp jatyr. Jalpy sūraqtardy jasauda qandai mamandar qatysty? Qūrastyruǧa tıl mamandary qatysty ma?
Sūraqtardy qūrastyruǧa tıl mamandary qatysqan joq bıraq, biylǧy sanaq paraqtaryn qūrudyŋ negızı 2009 jylǧy sanaq saualnamalary bolǧanyn atap ötken jön. Būdan basqa, memlekettık organdar men 2020 jylǧy halyq jäne tūrǧyn üi qory sanaqtaryn ötkızu boiynşa statistika salasynda mamandandyrylǧan halyqaralyq ūiymdardyŋ
(Europalyq statistikter konferensiiasy, Vaşington toby jäne t.b.) ūsynystary eskerıldı.
Sanaq paraqtalary arnaiy testıleuden ötıp, pilottyq sanaq kezınde synaqtan ötkızılıp, pysyqtaldy.
Sanaq paraqtary bekıtılgennen keiın aǧymdaǧy jyldyŋ şılde aiynda sūraqtar sany 91-dı qūrady. Sanaq paraqtary barlyq müddelı memlekettık organdarmen kelısıldı. Qoldanystaǧy qaǧidalar boiynşa «Aşyq NQA» portalynda ornalastyryldy. Sonymen qatar, olar
«sanaq.gov.kz.» mamandandyrylǧan saityna ornalastyryldy. Sūraqtardyŋ sany köp bolyp körınedı. Bıraq osy baǧytta basqa elderden mysaldar keltıre ketsek. Mysaly, Bolgariiada respondentterge – 95, Polşada – 88 sūraq qoiylady.
Azamattar barlyq sūraqtarǧa jauap bermeitının atap ötemız. Sanaq jüiesıne kırudı jandandyrǧannan keiın tegı, aty, äkesınıŋ aty, JSN, jynysy, jasy, tuǧan künı boiynşa derekter bazadan avtomatty türde tüsırıledı. Şeteldıkter üşın saualsalu Qazaqstan azamattaryna qatysty emes. Otbasy qūramy men tūrǧyn üi jaǧdailary jönındegı sūraqtarǧa tek qana otbasy basşysy bır ret jauap beredı, otbasynyŋ qalǧan müşelerı tek jeke sūraqtarǧa jauap beredı. Tek äielderge qatysty arnaiy sūraqtar bar. Jūmyspen qamtu boiynşa sūraqtar 14 jastan asqan adamdarǧa, neke jaǧdaiy boiynşa 15 jastan asqan adamdarǧa qoiylady.
- Halyq sanaǧynyŋ alǧaşqy jäne soŋǧy naqty nätijelerı qai uaqytta jariialanady dep kütılude?
Ūlttyq halyq sanaǧynyŋ qorytyndylary boiynşa 2021 jylǧy jeltoqsanda halyqtyŋ jalpy sany boiynşa jedel derekter daiyndau josparlanuda, sondai-aq 386 şyǧys kestelerınde körsetılgen körsetkışterdı qamtityn 10 taqyryptyq jinaq (qysqaşa qorytyndylar, halyq sany, ūlttyq qūram, köşı-qon, bılım beru, neke jäne otbasy, üi şaruaşylyǧy, jūmyspen qamtu, tabys pen ömır süru qarajatynyŋ közderı jäne tūrǧyn üi sipattamalary) daiyndalatyn bolady. Sanaqtyŋ aldyn ala qorytyndylary 2022 jylǧa belgılengen, tüpkılıktı qorytyndylardy 2023 jyly elektrondyq jinaqtar seriiasy türınde qalyptastyru jäne jariialau josparlanuda. Būl rette, paidalanuşylardyŋ qajettılıkterın eskere otyryp, negızgı körsetkışterı bar jinaqtardyŋ bır bölıgı qaǧaz formatta jariialanatyn bolady.
"Adyrna" ūlttyq portaly
