Aqtaýdaǵy «25 744» áskerı bólimindegi taǵy bir sarbaz esinen adasyp ketti, dep habarlaıdy «Adyrna» ulttyq portaly Azattyq Rýhy saıtyna silteme jasap.
Áskerı bólimderdegi jas sarbazdardyń ólimi jáne esinen adasý faktisi boıynsha zertteý júrgizip júrgen mańǵystaýlyq bloger Bıbigúl Ramazannyń aıtýynsha, «25 744» áskerı bóliminde osymen úshinshi sarbaz esin joǵaltyp otyr.
«Álibektiń óliminen keıin, meniń jekeme túrli adamdar shyǵyp, balalarynyń qazasy týraly aıta bastady. 2021 jyldyń 18 mamyry kúni Instagram paraqshama «Bıbigúl sizdiń nómirińiz kerek, taǵy da bir áskerı bólimde bylyq shyǵyp jatyr» dep bir oqyrmanym habarlasady. Sodan jeke telefonymdy berip edim, bir er kisi habarlasty. «Keshe ǵana ulymyzdy áskerge alyp ketip, otan aldyndaǵy boryshyn óteıdi dep qýanǵan edik. Búgin túski as kezinde habarlasyp «balań esinen adasyp ketti» dep habarlady. Zańnan onsha habarymyz joq, kómek berińizshi» dep shyqty. Sodan sol kúni Mańǵystaý oblystyq aýrýhanasyna barsam, esinen adasty degen balanyń ákesi, ákesiniń aǵasy tur. Olardyń aldynda «25 744» bóliminiń medbıkeleri «sizdiń balańyzdyń denesinde kógergen iz joq, eshkim ony uryp-soqpaǵan» dep aýyzdarynan aq kóbikteri shashyrap túsindirip jatyr eken», - deıdi Bıbigúl Ramazan.
Blogerdiń aıtýynsha, medbıkelerge bloger ekenin aıtqan sátte, olar ketip qalǵan. Bul áskerı bólimde osymenen úshinshi jigit esinen adasyp otyr. Osydan 7 jyl buryn taǵy bir jigit jyndy bolyp ketken eken. Ol jigittiń týystary Talǵattyń aǵasyna shyǵyp, bastarynan ótken oqıǵany aıtqan eken.
«Túsinesizder me, úshinshi sarbaz. Dál osy bólimge kelgenderdiń ózdiginen esinen adasýy tylsym jaǵdaı nemese jáı ǵana sáıkestik emes qoı. Qashanǵa deıin qarapaıym adamdardyń balalary jyndy bolyp, ólip, oǵan taǵy bir jazyqsyz otbasynyń mápelep otyrǵan uldary jaýapty bola bermek?! Áskerı bólimde bolǵan mundaı faktilerge janynda júrgen, jańadan kelgen sarbazdar kináli bolyp shyǵa keledi. Erteń tıisti adamdar bul isti de jyly jaýyp qutylmaqshy. Mundaı sumdyqqa jýrnalıster, blogerler, qoǵam bolyp núkte qoıýymyz kerek. Erteń sizdiń ulyńyz nemese týysyńyz sarbazdardy qınap júrgen serjanttar men kontraktnıkterdiń qoldaryna túspeıtinine kim kepil?!» - dedi belsendi.
Áskerge kelgenine bir apta tolmaı jatyp, esinen adasqan 19 jastaǵy Talǵat Aıtmuhanov Aqtaýdan 400 shaqyrym jerdegi Beıneý aýdanynyń týmasy. Sarbazdyń ákesi ulyn áskerge alyp ketkenin de bilmeı qaldym dep otyr. Oralda oqıtyn 1-kýrs stýdenti oqýyn da áli aıaqtamaǵan kórinedi.
«Tym jaqsy edi. Bizge keshe saǵat 11-de habarlasyp, «Balań esin bilmeıdi, tegin bilmeıdi» dedi telefonmen. 11 mamyr kúni úıden saǵat 15:00-de alyp ketken. Áskerı komıssarıat kelip, ekeýi eki jaǵynan ózderi medtekserýden ótkizip, sol kúni keshke aldap, alyp ketip otyr. «Úsh kúnnen keıin Beıneýge kelesiń» degen. Biraq endi balany tanymaı otyrmyn», - dedi T.Aıtmuhanovtyń ákesi Maqsat Sársenbaev.
Aqyl-esinen adasqan sarbazdy áskerıler ata-anasy kelgenshe dárigerdiń qolyna tapsyrǵan. Biraq aq halattylar «bári jaqsy» dep shyǵaryp salypty.
«Ulym qazir Aqtaýdaǵy psıhodıspanserlerdiń birinde em qabyldap jatyr. Psıhologtar «balada kúızelis, óte qatty shok alǵan» deıdi. Keshe astanadan kelip tekserip ketti. Áskerıler týraly áńgime bastasań tuıyqtalyp ketedi. Aýyl týraly, qyzy týraly surasa, bárin aıtady. Oılanyp otyryp «murnymnyń ishine, jelkeme ıne tyqty» deıdi de, qaıtadan únsiz otyryp qalady. Jahanger, Rınat degen balalardyń atyn aıtady, túrlerin kórsem tanımyn deıdi. Bar maqsatym qazir ulymdy emdetip alý. Áskerı bólimnen eshkim habarlasyp, keshirim suraǵan joq. Bar ýaıymymyz – osy balanyń betin beri qaratý. Ulym eshqashan mundaı del-sal kúıge túsip kórmegen. Qazir esi kiresili-shyǵasyly. Meniń ulyma deıin de bul bólimnen eki sarbaz jyndy bolyp ketken eken. Kináliler tıisti jazalaryn alýy kerek. Quqyq qorǵaý organdary tergeý amaldaryn qanshalyqty ádil ótkizetinin bilmedim... Otanyn qorǵaıdy dep ketken ulymyz beıbit kúnde osyndaı jaǵdaıǵa túsip otyr. Dál qazir kinálilerdi izdeıtindeı jaǵdaıda emespin, bar oıym – ulymnyń jaǵdaıyn beri qaratý», - dedi redakııa tilshisimen sóılesken Talǵattyń ákesi.
Talǵat Aıtmuhanovtyń áskerge sap-saý bolyp kelgenin áskerı bólimdegiler de rastap otyr. Alaıda tórt kúnnen keıin sandyraqtap esinen adasqany bárine jumbaq. Onyń ary qaraı Otan aldyndaǵy boryshyn óteý, ne ótemeýi mamandardyń qorytyndysyna baılanysty bolmaq.
Al Rınat Jetkergenov 2021 jyldyń qazan aıynda dál osy «25 744» áskerı bóliminen otan aldyndaǵy boryshyn ótep, úıine qaıtýyna bes kún qalǵanda esinen adasqan. Qyzylorda oblysynyń 19 jastaǵy turǵyny Rınat Jetkergenovtiń anasyna habarlasyp, ulynyń jaǵdaıyn bildik. Rınattyń anasy Aıǵanym Izbasarovanyń aıtýynsha, tuńǵyshy qazir kórshiles Ózbekstanda emdelip jatyr.
«Balamnyń úıge kelgenine 9 aı bolyp qaldy. Alty-jeti aı qatty qınaldyq, ulym bizdi tanymaı, úıdiń ishin qıratyp, ákesine de baǵynbady. Sodan qoryqqanymyzdan eki aıdan asa jyndyhanaǵa jatqyzdyq. Ol ortalyqtan shyqqanda bir qoly tartylyp ketti. Almatynyń psıhdıspanserindegi mamandar «bala týabitti esiniń kemistigi bar emes, ol tek psıhologııalyq shoktyń áserinen bolǵan nárse» dep urysty. Oqıǵa batysta bolǵandyqtan Atyraý oblysynyń dárigeri tekserýge jibergen. Sóıtsek ol «áke-sheshesi balany jatqyzbady» dep aıtypty. Áli de em alýdy toqtatqan emespiz, qazir Rınat ákesimen Ózbekstannyń astanasy Tashkentke eminiń ekinshi kýrsyn alýǵa ketti.
Ulymnyń úıge qandaı jaǵdaıda kelgenin aýyldaǵylar kórdi ǵoı. Úıge qaıtýyna tórt kún qalǵanda ulym aýyryp, sıstema alady. Tamaǵy aýyrǵannan keıin temperatýrasy kóterilip, qalshyldaǵan. Sodan jańaǵy serjanttar sen «ádeıi istep tursyń» dep balamdy tańǵa deıin oryndyqpen urǵan. Álimjan Maıbekov degen serjant tamaǵy men qulaǵynyń qatty jerlerine temekiniń shoǵyn basyp, ıne tyqqan. Ineniń izderi qaraıyp ketken. Rınat qazir esin jınap, ózin urǵandardyń aty-jónderin aıtyp berdi. Olar: Álimjan Maıbekov, Sador Iýldashev, Aıbek Qabıdın, tórtinshisiniń aty-jóni esime túspeı tur...», - dedi sarbazdyń anasy.
Aıǵanym Jetkergenova ulyn emdetý úshin nesıe alǵan. Al áskerı bólim men memleket tarapynan Rınattyń otbasyna eshkim habarlasyp, jaǵdaı suramapty.
«Osy oqıǵadan keıin otbasymyzda bárimiz moraldyq turǵydan da, materıaldyq turǵydan da qınalyp kelemiz. Ózim de, otaǵasy da jıi aýyrdyq, tipti, aýrýhanaǵa da jatyp shyqtyq. Ulymdy emdetý úshin Kaspi bankten nesıe aldym. Ózim muǵalimmin, joldasym jumyssyz. Rınat tuńǵyshym, ekinshi balam bıyl 11-synypty bitirip jatyr, úshinshi ulym 6-shy synypta oqıdy. Ulymnyń jaǵdaıyn jýrnalıster aıtyp-aıtyp qoıdy. Al áskerı bólim, Qorǵanys mınıstrligi tarapynan osy ýaqytqa deıin eshkim habarlaspady da, keshirim de suraǵan emes.
Qazaqstanda júrgizilip jatqan saraptama nátıjelerine esh senbeımin. Qyzylorda da, Almatyda da ótirik shyǵaryp berdi, endi astanaǵa 2 maýsym kúni kelińizder dep otyr. Astanaǵa baratyn meniń jaǵdaıym joq, tabys taýyp otyrǵan ózim ǵana. Almatyǵa bara jatqan kezde ǵana Batys óńiri áskerı bólimderiniń atynan dep 700 myń teńge aqsha berip jibergen. Ol qarjy balamnyń densaýlyǵynyń bir parasyn da ótemeıdi. Men bizdiń elde ádiletti sottyń, ádil zańnyń baryna senbeımin», - dep aýyr kúrsindi Aıǵanym Izbasarova.
«Adyrna» ulttyq portaly
