Älem teŋselıp tūr. Adamzat materialdyq igılıkke talpynǧan saiyn qaqtyǧys ta türlenıp barady. Osy qaqtyǧysta qalai da örkenietaralyq, konfessiiaaralyq bölınuşılıktıŋ de taby baiqalady. Qalai bolǧanmen kün tärtıbınde älemdık saiasi ahualdyŋ kürdelenuı tūrǧanmen elımızdıŋ ışındegı mäseleler de ışkı tynyştyqty qamtamasyz etude maŋyzdy sanalady.
Işkı bıregeilık pen tüsınıstık saiasi oiyndarǧa qūral boludyŋ aldyn alatyn maŋyzdy tetıkterdıŋ bırı. Jaqynda elımızde bettı tūmşalauǧa qatysty tiymdar turaly taqyryptar köterılıp jatyr. Bır jaǧy dıni ūstanymǧa bailanysty būl taqyryptyŋ tuyndauy da dıni közqarastardyŋ qaişylyqtarynan bolyp otyr. Oǧan bır sebep şet elderde türlı közqarasqa bölıngen ortalyqtarda bılım alu.
Osy keleŋsızdıkter qalai, qaşan, qaidan paida boldy degen sūraqtardy zerdeleu barysynda köptegen faktorlardy atauǧa bolady.
Halyqtyŋ keŋes tūsyndaǧy dıni sauattylyǧynyŋ älsıreuı, dınge degen şekten tys ızgı niet, ruhaniiatqa şölırkep qalǧan eldegı jappai dınge betbūrys, jastardyŋ jaŋalyqqa qūştarlyǧy, äleumettık jaǧdai, terıs aǧymdardyŋ qataryna jastardy tartuǧa degen qūlşynysy, jyldar boiy qalyptasqan terıs niettı dıni ūiymdardyŋ qūityrqy saiasaty t.b. köptegen jaǧdailar elımızdegı dın mäselesın odan beter uşyqtyra bermek.
Osy atalǧan jaǧdaiattardyŋ arasynda dınge bet būrǧan jastardyŋ, tereŋ ızdenıske qūlşynyp şet el asuy nemese şet elderdegı dıni ūiymdardyŋ qaiyrymdylyq türınde jastardy öz qataryna tartuynyŋ nätijesınde köptegen azamattar şet el asty. Al, olar qaita elge kelgen kezde basqa adam bolyp oralady. Qazır de kümändı ortalyqtarda oqyp jatqandar bar. Keibırı saiasi-dıni ideolog, keibırı imam, keibırı osy salanyŋ mamany, keibırı radikal bolyp keledı. Al radikaldy ortada tärbielengen azamattar künı bügınge deiın özderınıŋ jaqtastarynyŋ arasynda belsendı uaǧyzdarymen közge tüsude. Tıptı keibırı sol şet memlekette qalyp Qazaqstandaǧy ızbasarlaryna baǧyt sılteude. Ärkım qalaǧan ortalyǧynda, belgısız oqu oryndaryna baryp dıni bılım ala beretın bolsa radikalizmmen küres toqtamaq emes. Sondyqtan kelesı mäsele zaŋdyq tūrǧydan osy baǧytty retteu.
Būl talap, köptegen elderde qoldanysta bar. Mäselen, Täjıkstan Respublikasynyŋ «Ar-ūjdan jäne dıni bırlestıkter turaly» Zaŋnyŋ 8-babynyŋ 6-tarmaǧyna säikes dıni bılımdı şet elderde alu, sondai-aq şeteldıŋ joǧarǧy oqu oryndarynda dıni bılım alu tek Täjıkstan Respublikasynda dıni bılım alǧan soŋ ǧana rūqsat etıledı jäne dın ısterı jäne bılım aiasynlaǧy memlekettık uäkılettı organ tarpynan jazbaşa kelısım alynǧan soŋ rūqsat etıledı. Türkiia jäne Malaziia täjıribesıne säikes, būl elderdıŋ azamattary arab elderınde JOO-ǧy dıni bılımderın otanynda bazalyq ılımdı alǧan soŋ jalǧastyruǧa rūqsat etıledı. Sondai-aq, Türkiia men Malaziianyŋ arab elderınıŋ aldyŋǧy qatarly JOO-men resmi dıni memarandumnyŋ arqasynda, azamattar eşbır kedergısız bakalavr deŋgeiıne tüse alady.
Qazırgı uaqytta Qazaqstanda tırkelgen dıni bırlestıkterdıŋ bılım beru ortalyqtary bar, JOO-da osy baǧytta mamandar äzırleu jolǧa tüsıp keledı, QMDB älemnıŋ aldyŋǧy qatarly JOO-men kelısım jasalǧan oqu oryndary bar degendei. Osyǧan bailanysty, dıni mekemelerdıŋ tülekterı Qazaqstandaǧy oqudan soŋ zaŋdy negızde oqularyn jalǧastyruǧa mümkındıkterı bar. Osylaişa, bei-bereket şet elderde oquǧa rūqsat etıp, keibır olardyŋ ideologiialyq közqarastarymen, ekstremistık ılımderınıŋ zardabymen küreskenşe, qazırden dın salasynda bılım alǧysy keletın jastardyŋ dūrys baǧytta dıni bılım aluyna baqylau jasau memleketımız üşın älde qaida tiımdı bolmaq!
