Jaqynda elımızde bettı jauyp tūratyn kiım türlerın qoǧamdyq orynda kiiuge tyiym salatyn ereje qabyldandy. Būl jalpy qauıpsızdıkpen bailanysty şeşım edı. Qazaqstan būl şeşımdı keşıgıp qabyldady dep aitsam bolady. Sebebı Ortalyq Aziia elderı bızge deiın qabyldaǧan bolatyn.
Bırınşı bolyp Özbekstan qabyldady. Ötken jyly Täjıkstan da osyndai arnaiy zaŋdy qabyldap, Rahmon qol qoidy. Biyl Qyrǧyzstanda da osyndai zaŋ qabyldandy. Arnaiy reidter ötıp jatyr. Iаǧni qoǧamdyq oryndarda bettı tūtas jauyp tūratyn, bürkemeleitın kiım türlerın kiiuge tyiym salynuda. Türkımen elınde de osyǧan ūqsas erejeler bar.
Degenmen Ortalyq Aziiaǧa qaraǧanda özge memleketter bırınşı qimyldady. Olardyŋ ışınde Europa elderı de bar. 2010 jyly Fransiiada qoǧamdyq oryndarda bettı jauyp tūratyn kiımderdı kiiuge tyiym salyna bastady. Oǧan arnaiy jauapkerşılık te engızıldı. Keiın Belgiiada osyǧan ūqsas şeşım şyqty. Ony Europalyq sot maqūldady. Daniia, Germaniia, Austriia, Bolgariia, Niderlandy ıspettes elderde de bettı jauyp tūratyn kiım ülgılerın kiiuge tyiym salatyn erejeler engızılude. Atalmyş memleketterde qauıpsızdık mäselesı bar. Jiı mitingter ötedı. Bettı tolyq jauyp, türlı būzaqylyq jasaityndar sany artqan. Olar kölıkterdı örteidı, dükenderdı tonaidy, töbelesedı. Sol üşın de arnaiy erejeler engızılıp, bettı tūtas jauyp tūratyn kiımderge tyiym salynuda. Qauıpsızdık maqsatynda!
Bızde de solai. Būl qauıpsızdık maqsatyndaǧy şara dep sanaimyn. Bıreudıŋ qūqyǧyna qol sūǧu emes būl. Qoǧamdyq ortada adamdardyŋ jüzın tanu üşın jasalǧan şeşım ǧoi. Kım ne kiem dese de özı bıledı. Bıraq adamnyŋ kiımı qoǧamdyq ortadaǧy belgılengen erejelerge qaişy bolmauy tiıs degendei. Osy engızılgen zaŋnan keiın, betın jauyp jürgenderdı tekseru mümkındıgı paida boldy dep oilaimyn. Būryn zaŋnyŋ joqtyǧyna bailanysty köp jaǧdaida teksere almaityn. Endı zaŋ bar. Qoǧamdyq ortady bet-jüzın jauyp jürgenderdı tekseruge bolady. Elımızge kımder kırmedı, älı de kırıp jatyr. Soǧystan qaşqany bar, bosqany bar, qylmyskerı bar, migranty bar, äielı bar, erkegı bar. Keibırı bettı jauyp jürdı ǧoi. Solardy tekseru de küşeier. Onyŋ üstıne qazır köptegen mekemede Face ID tūrady. Ol da adamdy tanu jäne qauıpsızdık üşın jasalǧan dünie.
