Bügın - bükılälemdık iadrolyq qaruǧa tyiym salu künı.
1945 jyly Japoniianyŋ Hirosima qalasyn amerikalyq ūşaqtar bombalady. Adamzat tarihynda alǧaş ret atom bombasy osylaişa qoldanyldy. Taŋerteŋgı saǧat 8:15–te amerikalyq B-29 Enola Gay ūşaǧynan Hirosimaǧa «Bala» kodty atom bombasy tastaldy. 600 metr biıktıkte bolǧan jarylys saldarynan qalanyŋ köp bölıgı qirap, 140 myŋnan astam tūrǧyn qaza tapty nemese habar-oşarsyz kettı.
1945 jyly 9 tamyzda Nagasaki qalasyna ekınşı atom bombasy tastaldy. Onyŋ jarylysynan qalanyŋ bölıgı qirap, 75 myŋdai adam qaza tapty, jaralandy.
Däl osy künı saǧat 8-den 15 minut ötkende japondyq Hirosima qalasynda bır minut ünsızdık jariialanady. Qoldaryn keudelerıne qoiyp, bastaryn tömen tüsırgen jas pen kärı, ana men bala, ūstazdar men şeneunıkter 1945 jyldyŋ jan türşıgerlık künın eske alady.
1949 jyldyŋ 29 tamyzynda Qazaq jerınde, Semei iadrolyq poligonynda alǧaşqy synaq jürgızılgen edı.
Synaq alaŋy 18 mln ga jerdı alyp jatty. Aimaqta barlyǧy 456 jarylys jasaldy, onyŋ 116-sy jer üstınde jäne äueda öttı. Būl 1949-1962 jyldary bolǧan jarylystar edı. Ekınşı kezeŋde - 1963-1989 jyldary jarylystar jer astyna auysty.
Semei poligonynda äuede jäne jer betınde synaqtan ötkızılgen iadrolyq zariadtardyŋ jalpy quaty 1945 jyly Hirosimaǧa tastalǧan atom bombasynyŋ quatynan 2,5 myŋ ese köp.
Keiın, 1991 jyldyŋ 28 tamyzynda Qazaqstannyŋ Tūŋǧyş Prezidentı Nūrsūltan Nazarbaev Semei poligonyn jabu turaly Jarlyq şyǧardy. Osylaişa Qazaq elı atom bombasynan bır jola bas tartqan bolatyn. Prezidenttıŋ osy äreketınen keiın Resei men AQŞ-taǧy jäne Fransiiadaǧy iadrolyq synaq alaŋdarynda da jarylystar toqtatyldy.
