(Ataqty änşı Hamit Ysqaqūly jaiynda)
Taǧdyr syilaǧan tamaşa şyǧandy dauysqa taŋǧajaiyp talanty qosylyp, bır-bırıne tittei de juyqtyǧy joq än sahnasy men sport maidanyndaǧy erekşe eŋbekterı arqyly daralyǧyn tanytyp, älemnıŋ är tükpırın aralap, äserlı de äsem än oryndau önerı talaidy tamsandyrǧan Hamit aǧa jaily äŋgımenıŋ jönı bölek. Al, qazaqtyŋ äigılı aqyny Qadyr Myrzalievtıŋ bergen baǧasy boiynşa aitsaq: «Önerde top jarǧan, sportta dop jarǧan, auyzyn aşsa aq jüregı körınetın...» ardaqty da aiauly aǧamyz Hamit Ysqaqūlynyŋ keşegı keşırmelerı adamdy tabyndyrady da taŋdandyrady. Sondyqtan elden erek talant iesınıŋ erşımdı ǧūmyryn bırneşe taqyryptarǧa bölıp söileudı jön kördım.Tuǧan jer topyraǧynda
1940 jyly 10-şy qazanda düniege kelgen Hamit Ysqaqūly balalyq balǧyn künderınıŋ bazaryn kındık qany tamǧan topyraǧy – Tarbaǧatai aimaǧynyŋ Şäueşek qalasyndaǧy «Bäigetöbe» degen jerınde ötkızedı. Keiınırek Hamitty eseiıp qalǧan şaǧynda ūly äkesı Ysqaq bauyryna salyp alady. Aiauly anasy Biǧaişa kışkentai ūlyn qanşalyqty qiǧysy kelmegenımen könenıŋ jolyna köldeneŋ tūra almai, ibaly da inabatty qazaq kelınderınıŋ qasietın saqtap qala beredı. Mıne, mūndai jas ata-ananyŋ bırınşı, iä, ekınşı balasyn ülken şaŋyraqtyŋ bauyryna salyp beruı – ärıden jalǧasqan ata dästür, ata-anaǧa degen syi-qūrmet, «Menıŋ balam – senıŋ balaŋ! Esımıŋ mäŋgı öşpeidı. Ǧūmyryŋ ūrpaqtan-ūrpaqqa jalǧasyp jatady. Ärı men özım bölek şaŋyraq köterıp, sızderge qarailasa almadym. Osy bala sızderdıŋ jūmysqa qolǧabys etıp, septıgın tigızsın» degen siiaqty ülken qūrmetten tuǧan halyq salty. Būndai ıster qazaq şaŋyraǧynyŋ ärqaisysynyŋ basynda bar desek artyq aitqandyq emes. Ondai bolsa, Äbılqasym da äne sondai baba dästürıne bas igen şaǧyraq ielerınıŋ bırı bolatyn. «Jetıge kelgenşe jerden taiaq jeidı» degendei jyǧylyp-sürınıp, asyq atyp ,aqsüiek oinap, bırde talǧa, bırde taiǧa mınıp tairaŋdap jürgenınde oqu jasyna tolǧan Hamitty äkesı orysşa mekteptıŋ tabaldyryǧyn attatady. Sonymen ol orysşa üşınşı klassty tauysqan şaǧynda mälım sebeptermen būl mektepten qol üzıp, endı «Ǧūmyriia» atty tatarşa oqytatyn mektepke keledı. Orta mektep qūşaǧyna kırerde öz ana tılınde därıs beretın «Tarbaǧatai gimnaziiasyna» tüsıp, oquyn jalǧastyrady. Ol qai mektepte, qai tılde oqysyn, jaqsy nätije jaratudan tys sabaqtan syrtqy sport, oiyn-sauyq şaralaryna belsene aralasady. Äsırese, än aitu men futbol salasynda äjeptäuır közge tüsedı. Sol bır balalyq şaqtaǧy qyzyǧu men äuestıŋ äserı bolar, sabaqtastary arasynda jeltaban jüirık atanǧan Hamit 1960-1961 jyldary Şinjiiaŋ boiynşa jüz metrlık jaqyn aralyqqa jügırudıŋ rekordyn on bır sekundtyq nätijemen jaŋalaidy. Adam şırkınnıŋ taǧdyry qyzyq-aq qoi, sol tūstaǧy sport alaŋynda jürgen ony eşkım de bır eldıŋ esınen ketpes ataqty änşısı bolady dep oilamaǧn bolar. İä, tyrbyŋy mol tırşılıkte qaisy bır ısıŋ özıŋ oilaǧandai bola qoisyn. Qaisy bır maqsatyŋ bırden jolyn tauyp oŋyna basa qoisyn. Būl ömır sondyqtan da qyzyqty ärı qyrsyqty şyǧar...Qos maidan qūşaŋynda
1958 jyly qaŋtarda «Ysqaq şaŋyraǧynan bır adam äskerge barady» degen şaqyrtu kelıp, Hamittyŋ Qalmet atty jalǧyz aǧasy tızımge ılınedı. Qalmet ärı ikemsız, qoi auyzynan şöp almas momyn, sonymen qosa üilengenıne üş ai ǧana bolǧan eken. Sol tūsta onynşy synyp oqyp jürgen Hamit özınıŋ äskerge baruǧa yqylasty ekenın äkesıne aityp, Qalmettıŋ ornyna ketedı. Ol äuelı Altai aimaǧy Köktoǧai audany «derbes üşınşı bataliony» üşınşı skadronynda bolady. Sol tūstaǧy jalpy el jaǧdaiy boiynşa aitqanda onynşy synyp bıtırgen adamdar negızınen qabılettı, bılımdı, ziialy sanalaty. Onyŋ üstıne būrynnan sportqa äues, qol-aiaǧy jeŋıl, pysyq azamat qosynǧa kele sala közge tüsıp, türlı äskeri jattyǧulardy jyldam igerıp ketkendıkten äskeri bölım ony Ile aimaǧyndaǧy «Erekşe jattyǧu» kursyna jıberıp, jan-jaqtyly jetıle tüsuıne sebın tigızedı. Hamit ol araǧa barǧannan keiın de boiynda bar qasietın tolyqtai körsetıp, äskeri mekteptıŋ futbol komandasyna qabyldanyp, basqa saptastarynan köp ılgerı ekenın körsetedı. Erekşe äskeri daiyndyq alaŋynda da, futbol maidanynda da qatarlastarynan alda bolyp, kursty üzdık nätijemen tämämdaidy. Sodan Altaiǧa qaityp baryp, sahara sardaryndai at mınıp, myltyq asynyp, memlekettık şekara qarauyldarynda küzette jüredı. Sol jyly qytai memlekettık qūrama komandasyna armiia ışınen üzdık futbolşylardy taldauǧa kelgen bapkerlerdıŋ synynan ötıp, 1959 jyly nauryzda Ürımjıdegı jattyǧu maidanyna keledı. Būl araǧa kelgennen keiın taldanyp alynǧan jıgıtterdı dene quatyna, täbiǧi beiımdılıgıne qarap sport türlerıne bölgen kezde ol baluandyqqa da, at üstı oiyndaryna da, futbolǧa da qatar qabyldanyp, tötenşe qyzyǧuşylyqpen jalpy türde maşyq jasaidy da soŋynda futbol bapkerınıŋ talaby boiynşa teŋbıl dop komandasynyŋ aldyŋǧy qatarly oiynşysyna ainalady. İä, halyq danalyǧynyŋ tamyry tereŋ tūjyrymdarynda «sütpen bıtken süiekpen ketedı», «Bar bolsa eger boida daryn, tübınde bır baiqalar...» degen meŋzeuler boluşy edı ǧoi. Endeşe, tuǧan jerdıŋ tūnyq tabiǧaty men anasynyŋ aq sütı arqyly jürekke jol alyp, aq besıktıŋ äldi äuenımen ūlasyp ketken Hamit boiyndaǧy änge degen äuestık būl şaqtarda özındık örege köterılıp, mereke-meiramdarda, aptalyq sauyq keşterde ony sahnalarǧa şyǧaryp, şyrqap salar asqaq äuenı öz ortasynda «änşı jıgıt» atandyra bastaǧan. Alaida ol şaqta än önerı körnektı bır komandanyŋ beldı müşesı üşın jai ǧana qyzyǧuşylyq siiaqty bolatyn. Aqyry sol jyldyŋ soŋynda Beijıŋge jol alǧan Hamaŋ qytai memlekettık «halyq azattyq armiiasynyŋ» jastar futbol komandasynda üş jyl dop tebedı. 1961 jyly Auǧanstan, Pakıstan elderıne baryp futbol jarystaryna qatyspaqşy bolǧan «Şinjiiaŋ äskeri raion futbol komandasynyŋ» arnaiy şaqyruymen Ürımjıge auysyp kelıp, şetelderdegı jarystarǧa qatysady. Sol jolǧy bäsekege baryp kelgen olar 1961 jyldyŋ soŋynda «Şinjiiaŋ äskeri raion futbol komandasy» bolmaityn sebeptermen taratylady da qatarlastary arasynda «änşı» atanyp jürgen Hamit «Şinjiiaŋ äskeri raion än-bi üiırmesıne» qyzmetke tūrady. Bastabynda ol özı süietın käsıbı – futbol salasynan aiyrylǧanyna aşulanyp, Beijıŋdegı komandasyna qaitpaqşy bolady. Bıraq, qytaidaǧy äskeri oryndardyŋ bırden-bır erekşelıgı esepteletın «būiryqqa sözsız baǧynu, basşylyq nenı būiyrsa sony ısteu» degen qatal äskeri tüzımnıŋ aiasynda aqyry änşılık jolǧa qadam tastaidy. Özı jan-tänımen süiıp oinaityn futbol komandasynan qol üzgenıne Hamaŋ qatty ökınedı. Neşe jylǧy jasaǧan jattyǧulardaǧy taban et, maŋdai terı tekke ketkendei keiıp, küizelıste qalady. Alaida, elı üşın sıŋırgen eŋbektı jūrt qaşanda esınen şyǧarmaidy ǧoi. Hamaŋ Beijıŋdegı sport maidanyndaǧy kezderınde futboldy sondai keremet şeberlıkpen, asqan talantpen üzdık oinaǧandyqtan talai retkı jarystarda memlekettık sport komitetınıŋ tızımdıgınen bır kısılık oryn alǧan bolatyn. Keiın onyŋ erekşe eŋbegı eskerılıp, memlekettık sport komitetı tarapynan «Futbol chempiony» degen ataq berıp, daŋq kuälıgın ūsynady. Nätijesınde ardaqty aǧa, aiauly öner iesı Hamit Ysqaqūly äskeri maidan jäne sport alaŋy siiaqty qos maidanda jürıp, özınıŋ alǧaşqy qoǧamdyq qyzmetke tastaǧan qadamdaryn tabysty, abyroimen basty. Kürdelı jastyq ömırdıŋ küdırlerınen sürŋnbei ötıp, naǧyz azamatqa tän alymdylyǧyn, aryndylyǧyn aŋǧartty. Bır basyna bıtken bırqanşa öner örkenın babymen ösırıp, tynbai ızdenıp, alǧa tartyp, jalyndy jastyq jalauyn bırden jelbıretıp jıberdı.Sahna törınde
«Şinjiiaŋ äskeri raion än-bi üiırmesıne» auysyp kelgennen keiın endıgı jerde el aldyna şyǧyp, sahnada än salatyn näzık te auyr mındettı arqalap, onyŋ şyŋyna şyǧudy oilaidy. Hamaŋ äuelı än aitudyŋ, dybys şyǧarudyŋ ǧylymilyǧyn igermese bolmaitynyn eskerıp, 1963-1964 jyldary qytai memlekettık «azattyq armiianyŋ bas saiasi basqarmasy än-bi üiırmesınde» tūryp, bır jaǧynan än aityp, bır jaǧynan ortalyq muzyka institutynyŋ mūǧalımderınen än sabaǧyn alyp, ǧylymi jüiege tüsken saiyn dauysynyŋ daralyǧy körınıp, aldyŋǧy qatardaǧy änşılerge ainalady. Sonymen qatar ol keiıngı kezde de Şaŋhai muzyka institutyna baryp oqyp, ol aradaǧy sonau 1995 jyly jyly Mäskeude ötkızılgen düniejüzılık jastar festivalynyŋ altyn jūldyzyn jeŋıp alǧan qytaidyŋ äigılı änşısı, frofessor Uyŋ Kyjyŋnan sabaq alyp, memleket kölemındegı bırden-bır joǧary dauysty änşılerdıŋ bırı bolyp tanylady. 1962 jylǧy «Ile-Tarbaǧatai oqiǧasynda» Şäueşektegı üi-ışı Qazaqstanǧa ötıp ketedı. Sol kezde el ışındegı köne-jaŋa änderdı jinau tapsyrmasymen Qūljanyŋ Künes audanynda jürgen edı. Onda üş ai tūryp, Ürımjıge kelgennen keiın baryp, «Şinjiiaŋ äskeri raion än-bi üiırmesıne» kelgen äke-şeşesı men tuys-tuǧandarynyŋ hatyn tapsyryp alyp, ıstıŋ män-jaiyn sonda bır-aq ūǧyp, köŋıl küiıgın köz jasymen basyp qala beredı... Būl tosyn jaǧdai – öner men qoǧam tabaldyryǧyn endı attap, jaŋa salada jūmys ıstei bastaǧan jas azamatqa oŋai soqqy bolmaǧan edı. Bügınderı esımı älemge tanys änşımız Hamit Ysqaqūly Şveisariia, Fransiia, Türkiia, İordaniia, Marokko, Pakstan siiaqty otyz ekı memlekettıŋ sahnasynda qazaq, qytai, ūiǧyr qatarly ūlttardyŋ änderın ärlendıre şyrqaudan tys, barǧan memleketterdıŋ de änın öz mänerınde oryndap, syi-qūrmetter men marapattarǧa bölendı. «Köre-köre kösem, söilei-söilei şeşen bolarsyŋ» degendei, auyzekı keŋeste aldyna jan salmaityn aǧamyz özınıŋ tūŋǧyş ret şetel sahnasyna köterılu barysyn bylai eske alady: «1964 jyly «Şinjiiaŋ äskeri raion än-bi üiırmesınıŋ» qūramynda tūŋǧyş ret şetelge şyǧyp, Vetnamda boldym. Ol araǧa baryp alǧaş konsert qoiǧan künı qyzuymyz bäseiıp, sälde bolsa olqylyq sezılgendei boldy. Būǧan sebep – ol jaqtyŋ halqy, körermenderı artisterdı şapalaq soǧyp jelpındırmeidı eken. Al erekşe jaqsy körgen änşılerıne tek ünsız otyryp, taŋdailaryn qaǧyp, şyqylyqtai beredı eken. Būl olardyŋ qyzu qarsy alǧany. Sonymen qatar, bızden än oryndauda ketken tüsınbestık – vetnamdyq änşıler ändı mūryn dybysynan paidalanyp, beine «pūşyq adamşa» oryndaidy eken. Sondyqtan bolar, bız salǧan änder olarǧa tym jaqsy äser etpegen körınedı. Oiyn bastalǧan künnıŋ ertesı jergılıktı oryndaǧy qytailyqtardan joǧarydaǧy jaǧdaidy ūǧysqannan keiın men dereu bır qanşa ret daiyndaldym da, kelesı kezektı konsert keşınde Vetnamnyŋ ūlttyq kösemı «Ju Jyminge arnau» degen ändı jergılıktı orynnyŋ stilımen elıktep aitqanymda körermender bastaryn şaiqap, tebırene şyqylyqtap kettı. Än oryndalyp bolǧanda klubtyŋ aldyŋǧy qatarynda otyrǧan kösemnıŋ özı sahnaǧa şyǧyp, gül ūsynyp, betımnen süidı. Sosyn körermender talaby boiynşa qazaqtyŋ bır änın vetnamdyq stilmen oryndap, qarsy aluǧa bölendım. Änşı bolu üşın ädebietten, bılımnen kende bolsaŋ, saf önerdıŋ şyŋyna şyǧu mümkın emes. Öz ūltyŋnyŋ keşegı ötken-ketkenınen, jalpy halyq arasyndaǧy taraǧan än-küilerden sauatty bolu – änşı üşın eŋ maǧyzdy dünie. Mysaly, halyq arasynda «Pūşyqtyŋ änı» degen än bar. Ol ännıŋ aityluy joǧaryda aitqanymdai däl Vetnam änderınıŋ aityluyna ūqsaidy. Baiaǧyda mūrny pūşyq, özı dımkas bır şal bolypty. Sol kısınıŋ şyǧarǧan änı eken. El ony «Pūşyqtyŋ änı» atap ketken. Ändı aitqan kezde de sol pūşyqtyŋ özı qūsap aitaityn. Men sol ändı bıletınmın ärı köp aityp, dos-joldastarymdy küldırıp jüretınmın. Sondyqtan da Ventam saparynda solardyŋ änın özderıne ūqsatyp oryndai aldym. Odan keiın än oryndaudaǧy mendegı bır ädet – ärqandai bır jaŋa şyǧarmany üirengenımde muzykasyn bırer ret estıp qana ūǧyp alamyn. Sözın qaǧazǧa qaita-qaita köşırıp jazu arqyly tüsınıp otyryp jattaimyn. Sondyqtan ol ärqaşan esımnen şyqpaidy. Maqtanǧanym emes, alpysynşy jyldary aitqan änderımnıŋ sözın künı bügınge deiın jaqsy bılemın. Qazırgı bızdıŋ änşılerdıŋ arasynda saqtalyp jürgen bır jaman ädet, än sözın dūrys jattamaidy. Tüsınbeidı. Sosyn da ony tym erkın tūryp, mazmūnyna qarai berılıp, şyrqap kete almaidy. Onyŋ üstıne qazır bır ändı sahnada aitudyŋ aldynda muzykasyna ere alsa boldy. Sözın jattamai-aq qarap tūryp aityp, taspaǧa dybysyn aldyryp alady da, sahnada auyzdaryn jybyrlata salady. Naǧyz öner adamdary üşın būl özın de, özgenı de aldau jäne moiynyndaǧy mındetın dūrys tüsınbeu bolmaq. Bızdegı bır ana sütı arqyly qalyptasqan tiımdı jaǧdai tılımız ikemdı, oramdy, ärqandai bır ūlttardyŋ tılın beineleuge qolaily. Osy bır qasiettı ana tıldıŋ arqasynda men de köptegen elderge şyǧyp, solardyŋ änderın üirenu barysynda şynymdy aitsam, eşbır qinalyp körgemın joq...» Qytai memlekettık «Bırınşı därejelı artist», armiiada «Öner genaral-maiory» ataǧyn alǧan, qytai memleketı boiynşa ötkızılgen än bäsekesınıŋ bas bäigesın jetı ret jeŋıp alǧan ardaqty aǧa, bır tuar daryn iesı Hamit Ysqaqūly öz kezderınde Mau Zydūŋ, Liu Şiiauchi, Hy Lūŋ siiaqty aldyŋǧy buyn qytai memlekettık basşylarynyŋ san märte qabyldauynda boludan tys, sol kezdegı premer-ministr Jou Ynlaimen de bırneşe ret kezdesıp, bırlıkte än salǧan. Hamaŋ keiınderı sol bır quanyşty da sättı şaqtaryn saǧyna eske alatyn. 1965 jyly Jou Ynlai Şinjiiaŋdy aralauǧa kelgende, Iаn-An qonaq üiınde premer-ministrdıŋ kelgenın qarsy alu sauyq keşı ötedı. Osy keşte Hamaŋ än salyp bolǧannan keiın Jou Ynlai sahnaǧa şyǧyp: «Men qazaq halqynyŋ jauynger änşısı Hamitty qaitalai sahnaǧa şaqyramyn. Bızdıŋ qazaqta * «at pen än qazaqtyŋ qos qanaty» degen maqal bar eken. Endeşe, sol qazaqtyŋ änşı ūly Hamittyŋ tamyljyǧan qazaq änderın oryndap beruın sūraimyn!», – deidı. (*«Bızdıŋ qazaqta» degen sözıne qatty riza boldym deidı Hamit aǧa – avtor) Jou Ynlaidyŋ ötınışınen keiın Hamit «Qaratorǧai» änın şyrqaǧanda ol qatty äserlenıp, sahnaǧa qaita şyǧyp, Hamitty qūşaqtap, qolyn alyp tūryp: «Ekeuımız qos dauyspen bır än oryndasaq», – deidı jaidary jüzınen külkı esıp. Hamaŋ men Jou Ynlai sol arada «Bız kelemız daŋǧyl jolda», «Töŋkerısşılder mäŋgı jasyl qaraǧaidai» degen ekı ändı oryndap, sahnadan tüsedı. İä, qazaq önerıne degen qandai ǧajap qūrmet edı būl! Osynşama quanyşty sätterı bolǧan Hamit aǧa qandai baqytty jan, osyndai ūrpaǧy bolǧan qazaq qandai qasiettı edı. Qarap otyrsaq Hamittyŋ änşılık önerı şynynda özgeşe bır oryndauşylyq şeberlıkpen jäne erekşe tabiǧi da körkem sahnalyq körınıspen ūştasyp, daralyq tanytyp tūrady. Mäselen, än aityp tūrǧandaǧy bet-beinesınıŋ özınen ülken bır qūbylysty baiqauǧa bolady. Ol meilŋ halyq änın, meilı, qazırgı avtorlyq änderdı oryndasyn, tuyndynyŋ tūlǧasymen, qūrylysymen bırge qūbylyp, tabiǧatymen tabysyp ketedı. Erkın de erke äuenmen äueletıp salǧanda ännıŋ tiptık boiau mänerın tauyp jäne ony özındık sahnalyq mimikasymen qauyştyryp, qasiettendırıp jıberedı. Qūlaq qūryşyŋdy qandyra salǧan äsem änderdı tyŋdaǧan saiyn tyŋdai bergıŋ keledı. Eti otyryp esıŋ şyǧa elıgıp, şalyqtap, şaryqtap ketesıŋ. Bırde majaurasaŋ, bırde masairap maŋǧazdanyp qalasyŋ. Äne, söite otyryp alǧysyŋdy aitqyŋ keledı, maqtaǧyŋ keledı, maqtanǧyŋ keledı...Men qazaqşa än aitamyn
Meilı qai memleket, qai ölke, qandai oryn sahnasyna köterılgende eŋ kemınde bır ändı qazaqşa oryndamai ketpeitın Hamit «öz-özıŋdı syilasaŋ, jat janynan tüŋıler», «öz aǧasyn aǧalai almaǧan, kısı aǧasyn jaǧalai almas», «äuelı özın tüsınbegen adam, özgenı är kez tüsıne almaidy» dep keletın ata sözın jürekte saqtap, jaŋylmai jattap keledı. Qytai memleketı qūrylǧandyǧynyŋ 35 jyldyǧyn toilau boiynşa ötkızılgen sauyq keşke 35 ūlttyŋ ökılderı şaqyrylyp, qazaq ūlty atynan Hamaŋ Beijıŋge jol alady. Ortalyqqa barǧannan keiın basqa da saptastarymen jolyǧyp, kelesı sauyq keştıŋ daiyndyq jūmystarymen jürgende keş ūiymdastyruşylar är ūlttan kelgen 35 änşıge qytaişa än oryndau talabyn qoiyp, özderınşe syrttai şeşıp tastaidy. Sodan sauyq keşke bır kün qalǧan tünı būl şarany ūiymdastyryp otyrǧan ūlttyq ıster ministrlıgı, mädeniet ministrlıgı, memleket qorǧanys ministrlıgı, radio-televideniia ministrlıgı qatarly jetı orynnyŋ ministr basşylary artistermen jolyǧyp, olarǧa keşkı qonaǧasy beredı. Däl osy keşte «deitın jerıme endı kelgen şyǧarmyn» dep sybaǧaly sözderın sailap alǧan Hamit tostyn köterıp ministrler aldyna baryp, äuelı söz söileu rūqsatyn alyp, söz bastaidy. «Qūrmettı ministr myrzalar! Men öz aldyna tılı bar, dını bar, neşe myŋ jyldyq mädeniet tarihy bar, älemge tanys asqaqtata salar änı bar qazaq ūltynyŋ ūlymyn. Partiianyŋ ūlttyq saiasatynyŋ arqasynda osynda şaqyrylyp, öner körsetkelı kelıp otyrmyn. Eger būl joly bız ärqaisymyz öz ana tılımızde än şyrqap qaitsaq, onda memleketımızdıŋ ūlttyq saiasaty tıptı de körnekılene tüspes pe edı. Osy astananyŋ özınde san myŋdaǧan qytai änşıler bar. Būl joly bızge qytaişa än oryndau talabyn qoiyp äure bolǧanşa, solarǧa nege oryndata salmadyŋyzdar?», – dep taza da jatyq qytai tılımen öz oiyn ortaǧa tastaidy. Sonda ne derın bılmei aŋtarylyp qalǧan ministrler jaǧy: «Oi, bız ol jaǧynan habarsyz ekenbız», – dep bır-bırlerıne qarasady. – «Endeşe, sızder bılmegen bolsaŋyzdar – dep sözın qaita jalǧaǧan Hamaŋ, – men būl joly sözsız qazaqşa än aitamyn. Öitkenı, būl saparda bır ūlttyŋ ökılı atynan astanaǧa kelıp otyrmyn. Eger talabymdy oryndamasaŋyzdar, qazır-aq qaityp ketuıme bolady», – deidı. Basşylar aqyry Hamittyŋ talabyn oryndaidy. Sonymen Hamaŋ «Qarǧaş», «Bipıl» qatarly halyq änderın şyǧandata şyrqap, Şinjiiaŋǧa oralady.Sırgejiiar
Bırlesken ūlttar ūiymynyŋ bas hatşysy K. Valdheim qytaida saparda bolǧan kezınde qytai memlekettık azattyq armiia bas saiasi basqarmasynyŋ än-bi üiırmesı qoiǧan konserttı tamaşalap otyryp, sol üiırmenıŋ qūramyndaǧy üzdık änşılerden än aitudyŋ ǧylymi qaǧidasy turasynda bılım alyp, endı bır jaǧynan üiırmege änşı bolyp qyzmet ıstep jatqan Hamittyŋ änın tyŋdaǧan soŋ: «Men barǧan elderdegı men estıgen änşılerdıŋ änderınıŋ ışındegı oryndau şeberlıgı men sahnalyq körınıste, dauystyŋ asqaqtyǧy men tabiǧi tättılıgı jaǧynan än patşasy eken», – dep baǧa bergenındei, Hamit şynynda külı qazaqtyŋ maqtanyşy edı. Eger är sala, är käsıptegı Hamit tektes üzdık örelı, önerlı dara tuǧan daryn ielerı bolmasa, onda bız tektes qiyr qonyp, şet jailaǧan azǧantai halyqty basqalar bılmegen de, tanymaǧan da bolar edı-au. İllahi, ısımız ılgerı basyp, mıne osyndai tūǧyry biık tülketer tua bersın dep tıleisız. Ūltymyzda «Bas ekeu bolmai, mal törteu bolmaidy» deitın tämsıl bar. Endeşe, aiauly ata-anasynan tırıdei aiyrylsa da tuǧan elınen aiyrylmaǧan Hamaŋ qasiettı halqynyŋ tıleulestıgınde, qazırgı kezde ūiǧyr ūltynyŋ būlbūly atanyp, memlekettık «Bırınşı därejelı artist» ataǧyn alǧan Jämila Qūrbanqyzymen 1968 jyldyŋ tamyz aiynda bas qūrap, basyna üi tıgıp, bauyryna qazan asyp, şaŋyraq köteredı. Äne sodan bastap, otbasyna baqyt ornap, kışkentai otauynan süikımdı säbi ünı köterılıp, balaly üi bazar bolyp qūt ūialaǧan Hamit otbasy – äsem ännıŋ besıgıne ainalyp kettı. Teŋın tauyp, teŋdessız quanyşqa şomyp, jūby jarasqan jūbailar dombyraǧa taǧylǧan qos ışektei ündesıp, halqynyŋ ümıtın aqtap, elınıŋ erkesı bolyp, qūşaqtary gülge tolyp, aryndai alǧa tartty. Tarihta bölek senıŋ tūǧyryŋ, Ūlylyǧy ūmytylmas ūlynyŋ. Ūrpaqtardyŋ jüregınde jattalyp, Ǧasyrlarmen jalǧasady ǧūmyryŋ. Sahnanyŋ sänı bolǧan, jan aǧa, Saharanyŋ änı bolǧan, jan aǧa. Izgılıgıŋ ızet bolsa babaǧa, Izdenısıŋ ülgı bolar balaǧa. Soqpaqtaryŋ oi salady sanaǧa, Aiaulym-ai, ardyqtym-ai, jan aǧa! Jan aǧa! Serık Äbılūly. Aqyn, diktor, sazgerŪqsas jaŋalyqtar
