Almaty – alty alaştyŋ altyn täjı

Tıptı «Qazaq Sovet ensiklopediiasynda» Almatyny adam erte zamannan mekendegenı turaly aşyq jazylǧan. Ensik­lopediiada: «Bızdıŋ däuırımızden būryn VII-VIII ǧasyrlarda saq taipalary qonystanǧan. Saq­tardan keiın saiasi basşylyqqa ie bolǧan Üisın taipalary» dep jazady. Būl qala orta ǧasyrda Almaty degen atymen belgılı bolǧan desedı. Mūnda dulattardyŋ «Almaty» atty qystaǧy boldy. Keiın 1854 jyldan bastap, mūnda «Vernoe» degen orys bekınısı ornaidy. Keiın onyŋ Vernyi atanǧany belgılı. Būǧan 1990 jyly tabylǧan kümıs teŋgenı qo­syŋyz. Maŋdaişasynda «Al­matuda basylǧan» degen arabşa jazuy bar teŋge HIII ǧasyrǧa tie­sılı körınedı. Arheolog-ǧalymdar Almatyǧa jaqyn jerlerdıŋ bırınde aqsüiek saqtar men üisın kösemderınıŋ 47 qorǧany saqtal­ǧanyn aityp jür. Būl qorǧan­dardyŋ eŋ ülkenınıŋ kölemı –100, al biıktıgı 15 metrge jetedı eken. Derekterge süiensek, qorǧandar 3000 jyl būryn salynǧan kö­rınedı. 

Qalai aitsaq ta, Almatynyŋ tarihy öte erteden bastalady. Almatynyŋ tarihynyŋ erteden bastalatynyn sezgendıkten de bolar, qalaǧa tiesılı gazettıŋ bırı «Almaty aqşamy» maŋdaişasyna «Myŋ jasaǧan şahardyŋ şam­şyraǧy» dep battityp jazyp jürgenıne bırneşe jyl boldy. Bır anyq dünie: Almaty­nyŋ qa­byrǧasy myŋ jyl būryn qalan­ǧandyǧy. Oǧan eşkım şek keltıre almas. Alataudyŋ bauraiyndaǧy Täuelsızdık besıgıne ainalǧan äsem qalanyŋ myŋ jyldyǧyn toilau bastalyp kettı. IýNESKO-nyŋ mereitoilyq datalar tızı­mıne enısımen, Almatynyŋ alysta qalǧan daŋqty künderın jariiaǧa jar saludyŋ alǧaşqy körınısterı bastalyp kettı. Sondai ızgı şa­ralardyŋ bırı – Nauryz-aitys.
Tabiǧat jaŋaryp, kün men tün teŋeletın, Samarqannyŋ kök tasy erıp, Jer-ana tüleitın, adam­zattyŋ boiyna qan jügırıp, tal-terekter bürşık jaratyn, qazaqtyŋ saiyn dalasyn Qyzyr baba kezıp, adam balasyna qūt-bereke, baq-däulet syilaityn ūlyq merekede Nauryz-aitystyŋ ūiymdastyryluy ärı onyŋ 
«Myŋ jasaǧan şaharǧa» arna­luynyŋ da erekşe syry bar. Qasiettı qara jer, qara topyraq busanyp, ūly dalanyŋ tösınde qyzǧaldaqtar qūlpyratyn, bel-belesterge qyzyldy-jasyldy kılem töseletın Ūlystyŋ ūly künınde auzymen oraq orǧan azuly aqyndardy Almaty özınıŋ törıne jinady. 
Äsem qalanyŋ tereŋ tarihyn aitpaǧannyŋ özınde, būl jas­tardyŋ qalasy. Almatyny poeziiasyna arqau etpegen aqyn kemde-kem. «Almaty tünın» änge ainaldyrmaǧan sazger de az. Köptıŋ köŋılınen şyqqan būl änder qazır de öz tyŋdauşysyn jalyqtyrǧan emes. Şaiyr­lardyŋ öleŋıne arqau bolǧan myŋ jasaǧan şahardy aitys aqyn­dary jyrǧa qosty. Studentter saraiynda ötken būl aitys būrynǧydan erekşe. Öitkenı halyqaralyq deŋgeide ötken dodaǧa Moŋǧoliia men Qyrǧyz elınıŋ da aqyndary keldı. 

Älqissa. Aitystyŋ tızgının qolyna alǧan körnektı aqyn Jürsın Erman: «Myŋ jasaǧan Almaty – Mysyr men Baǧdat, Taraz ben Türkıstan tärızdı myŋ jyldyq tarihy bar qazaqtyŋ töl qalasy. Almatynyŋ mereitoiy – barşamyzdyŋ toiymyz. Almaty – qazaq elıne Qūdaidyŋ bergen syiy, basyndaǧy täjı, omyrauyndaǧy altyn alqasy, jūmaq jer jännaty. Ziialy qauymnyŋ bırneşe buynyn tär­bielep şyǧarǧan, elımızdıŋ şa­ŋyraǧyna uyq qylyp qadaǧan – Almaty. Täuelsızdıktıŋ tūsauyn kesıp, Astanaǧa tızgındı alyp bergen Almaty – qazaqtyŋ altyn besıgı. Endeşe, bügıngı aitys Almatyny jyrlauǧa arnalady» dep bastady. «Myŋ jasaǧan şahardy» jyrlauǧa on tört aqyn jiyldy. Olardyŋ qatarynda Bolatbek Orazbaev, Aspanbek Şūǧataev, Jansaia Musina, İran-Ǧaiyp Küzembaev, Nūrlan Mūsaev, Rüstem Qaiyrtaiūly, Aza­mat Bolgonbaev, Serık Quan­ǧan, Meiırbek Sūltanhan bastaǧan azuly aqyndar bar. 
Aitysqa qazylyq jasaǧan jandar da osal emes. Qazylar alqasynyŋ töraǧasy, belgılı publisist Nūrtöre Jüsıp, «Nūr Otan» partiiasy Töraǧasynyŋ bırınşı orynbasarynyŋ keŋes­şısı Berık Uäli, belgılı ǧalym Hangeldı Äbjanov, Qazaq­stannyŋ Halyq artisı, professor Esmūhan Obaev, jazuşy Smaǧūl Elubai törelık ettı. «Myŋ jasaǧan şa­har» atty halyqaralyq aitys Ö.Joldasbekov atyndaǧy stu­dentter saraiynda «Nūr Otan» partiiasynyŋ qoldauymen Almaty qalasy äkımşılıgınıŋ ūiymdastyruymen öttı. Aitysqa jinalǧan jūrt aldynda Qazaq­stan halyqtary assambleia­sy töraǧasynyŋ orynbasary Era­ly Toǧjanov qūttyqtau söz söiledı. «Täuelsızdıkten asqan ūly ūǧym joq. Täuelsızdıktıŋ arqasynda nauryzymyz ben dästürımız qaita oraldy. Täuelsızdıktıŋ arqasynda elımızdıŋ tuy jelbırep, bükıl düniejüzıne jarqyrap tanyldy. Täuelsızdıktıŋ arqasynda töl önerımız – aitysymyz elımızdıŋ jüregıne jylylyq ūialatyp, ūltymyzdyŋ ruhyn köterdı. Täuelsızdıktıŋ arqasynda myŋ jyldyq tarihy bar Almatynyŋ töl tarihyn toilatuǧa mümkındık aldyq» degen Eraly Toǧjanov aitysqa qatysatyn aqyndarǧa sättılık tıledı.

AZATTYQ ALAULAǦAN ALMATY

Alǧaşqy bolyp sahnaǧa moŋǧoliialyq aqyn Serık Quanǧan men almatylyq Bolatbek Orazbaev şyqty. Halyqtyŋ basyna näubet töngen qiiamet-qaiym jyldary şetel asyp, tarydai şaşyraǧan qazaqtyŋ mūŋyn jyrlady Serık aqyn. «Taǧdyrdyŋ tälkegıne jolyq­qanda, tentırep talai-talai taulardy astym», «Qarataudan şūbyrǧan qalyŋ qazaq, Alatauǧa qaita kep bauyr bastyq», «Almatynyŋ myŋ jasyn toilaǧan el, qasqaiyp myŋ jasaŋdar Alataudai» sekıldı tüidek-tüidek söz tırkesterın aǧytqan aqynǧa Bolatbektıŋ de jauaby ūtymdy şyqty. «Almatyda azattyq alaulaǧan», «Adam tügıl aŋ-qūs ta qiia almaidy, tamaşa tabiǧatyn, jasyl nuyn. Tüiesı de şökken ǧoi Raiymbektıŋ, topyraǧyn bılgen soŋ asyldyǧyn», «Qazaǧym alyp kölge ainalsa eken, şa­şylǧan tamşylaryn jiyp alyp» dep ädemı söz qaitarymyn jasady. Serık aqyn qarsylasyn tüirep ötkısı kelıp: «Ūşaqpen asyl tektı siyr emes, asyl tektı eldı ap kelsın» dep edı, «Bır jusan iısın saǧynǧanda, Beibarys ta tärk etken sūltandyǧyn», «Qazaq deitın jaiqalǧan bäiterektıŋ, ūmytpa tamyry ekenıŋdı» dep däleldı sözben jauabyn qaiyrdy. 
Almaty turaly körıktı jyryn arnaǧan Bolatbek aqyn:
– Almaty talailarǧa 
tūraq bolǧan,
Süiemın özen-kölın, 
tasyn, qūnyn.
Qyryq jyl el basqaryp 
osy maŋda,
Qonaev arqalaǧan ǧasyr jügın.
Qaldaiaqov jürektıŋ 
qylyn şertıp,
Qalamnan tögıltken 
Qasym mūŋyn.
Mūztaudyŋ mūzbalaǧy 
Mūqaǧali,
Osy maŋda tudyrǧan jaqūt jyryn,  – dep tolǧady. 
Qyz ben jıgıttıŋ şeber saiy­syn jasaǧan şielılık Meiırbek Sūltanhan men Atyraudan kelgen Äsel Täuşenova boldy. Qazaqy qaljyŋmen örılgen aitysta eldıŋ mäselesı de syrt qalmady. Qai kezde de qyzyl tıldı örnektep, salmaqty saiys jasaityn aitystyŋ jas börısıne atyraulyq Äseldıŋ de jauaptary teŋ tüsıp jatty. İbaly kelınnıŋ ädebınen aspaǧan jas aqynnyŋ sahnadaǧy alǧaşqy söz saiysy eken. Soǧan qaramastan, Äseldıŋ aiaq alysy jaman bastalǧan joq. Qarsy­lasymen ötkır mäselelerdı de bırge kötere aldy. Meiırbektıŋ aitysynan köpşılık: «Qūdyqtyŋ tübındegı qūrbaqalar, teŋızdıŋ tereŋdıgın qaidan bılsın?», «Ha­lyqtyŋ qalaulysy dep jür­gender, halyqtyŋ qanauşysy bop ketpeŋder», «Şabytpenen äskerge attanǧandar, tabytpen elıne kelıp jatyr», «Fransiiada bombalar jarylyp jür, Siriiada sodyrlar sabylyp jür. Allaǧa şükır, aǧaiyn azattyqtyŋ, tıleitınım osyndai qadırın bıl. Siriiaǧa ūldaryŋ ūrynbasyn, jatqa ketıp tökpesın qyzyŋ jasyn, Alaşyma däl bügın tıleitınım, baqytymyz basqaǧa būrylmasyn» degen sekıldı sal­maqty oi saiysyn jadyna tüiıp qaitty. 
Körşı qyrǧyz elınen kelgen Azamat Bolgonbaev pen Şūǧaiyp Sezımhannyŋ halyqaralyq aity­sy da köptıŋ köŋılınen şyqty. Qyrǧyz ben qazaqtyŋ bauyrmal­dyǧyn, yntymaǧyn, bereke-bır­lıgın söz etken aqyndar bır-bırın ädemı äzılmen tüirep, ekı ūlttyŋ bo­iyndaǧy keibır kemşılıkter­dı de astarlap qaljyŋmen jetkızdı. Qyrǧyz aqynyna Şūǧaiyp: «Qyr­ǧyzǧa barsaŋ jeŋesıŋ, qazaqqa kelseŋ jeŋılesıŋ» dep jeŋıl tüirep ötıp edı, Azamat ta eş saspastan: «Qazaqqa jalǧyz şaqyryp, jeŋeiın degen eken­­sıŋ» dep sytylyp şyqty. Qazaq pen qyrǧyzdyŋ arasynda söz dodasy­nyŋ ötkızıluı – būrynnan qa­lyptasyp qalǧan ürdıs. Sonau Süiınbai men Qataǧannyŋ aity­synan bastap, būl ürdıs üzılmei keledı. Bırde qyrǧyz elınde ötken halyqaralyq aitysta qazaqtyŋ segız bırdei aqyny top jaryp, jüldemen oralǧan edı. «Qyrǧyzǧa kelgen segız aqynǧa bırdei jülde berdık» dep Azamat qaǧytyp edı, oǧan Şūǧaiyptyŋ da jauaby daiyn eken. «Segız aqynǧa jülde berdım dep qaǧynasyŋ, qyrǧyz­dyŋ aqynyn jeŋıp tūrsa, bauy­rym, jülde bermei neǧylasyŋ» dep sytylyp şyqty. 
Nauryz-aitystaǧy sübelı sözben dämdı saiys örnegın jasaǧan Rüstem Qaiyrtai men İran-Ǧaiyp Küzembaevtyŋ jūby boldy. Rüstemnıŋ: «Esırgen estradanyŋ iısınen, dästürlı ännıŋ iısı artyq maǧan», «Bas mäsele iıste emes, iıstı sezın­beitın mūryndarda», «Öz tılımdı süiemın el siiaqty, öitkenı kök türıktıŋ ūlanymyn» degen ūtymdy tırkesterı, İran-Ǧaiyp aqyn­nyŋ: «Sary küzge ūqsasam, ol jaman ba? Joq, älde nūryn şaşqan kün jaman ba? Sap-sary bop jürgennıŋ nesı aiyp, kögıldırler qaptaǧan būl ǧalamda» degenı el esınde qalary anyq. Rüstem: «qyzyl tıl qiylyp tüs däl tübınen, jastarǧa janaşyr söz aita almasaq», «Otyzdan as­pai erler opat bolsa, kım jal­ǧar qazaqtyŋ qazanatyn», «Közıme sol prava körınedı, körge aparatyn bilettei bop» dep, bügıngı qoǧamnyŋ eŋ ülken bas auruyna ainalǧan – jol-kölık apattaryn tılge tiek ettı. Kölık apatynan qanşama jas qyrşy­nynan qiylyp jatyr. Mūny bügın söz etpesek, būl mäselenıŋ şe­şımın bügın tappasaq bolmai­ty­nyn aqyndar dūrys qozǧap otyr. İran-Ǧaiyp: 
– Almaty – teŋdessız 
altyn şahar,
Jazylǧan aty 
altyn ärıptermen.
Maqtansam, 
aiyp bolmas özderıŋdei,
Tamyryn tereŋ 
jaiǧan daŋqty elmen.
Azattyqty qazaqqa 
alyp berıp,
Alauyn mūz üstıne jaǧyp bergen, – dep Almaty turaly jyryn töktı.
Qai kezde de ötkır äzılımen köpşılıktı täntı etıp jürgen oral­dyq jüirık Jansaia Musina men Astanadan kelgen Oljas Otardyŋ jūby körermen kütken üdeden şyǧa alǧan joq. Ekı aqyn da tūr­mys­tyq tüitkılden aryǧa asa almady. 
Kerekulık Aspanbek Şūǧa­taiyptyŋ jüirıktıgıne körer­mennıŋ özı kuä. Būǧan deiın bırneşe dodalarda Qūlagerdei bäigenı bermei jürgen düldülge qarsylasy oŋtaily kelmedı me, aqyn būl joly būrynǧy şaby­synan jaŋylǧandai körındı bızge. Sodan bolar, qazylar da tömen baǧa berdı aqynǧa. 
Almatylyq Bibıgül Tılebal­dinova men atyraulyq Şalqar­bai Izbasarovtyŋ saiysy naǧyz seltetkızer syilyq boldy. Ä de­gennen-aq «Men üşın Bibıgül­men aitysqannan, töbelesken artyq Taisonmenen» dep şabuyl bas­taǧan Şalqarbaiǧa Bibıgül de eş saspastan, äzılmen jauap qa­iyrdy. «Köktem kelıp, oianyp, jetıp kelgen aiu jıgıttıŋ» arynyn basty. «Erkelıkke mūnyŋ tabar syny bar ǧoi, qyzdyŋ nazyn kötere almaityn, būl jıgıttıŋ ūrsatyn jyny bar ǧoi» dep äzılmen taǧy tüirep öttı aqyn qyz. «Äzıreiıl emespız, körıngendı öltırer qylǧyndyryp, äi-şäiǧa qaramaimyn şyndap ketsem» dep Şalqarbaidyŋ da jauaby äzır eken. «Aǧaiyn qūt äkelsın barşa­ŋyzǧa, Bibıgül men Şalqarbai teŋelgen kün» dep ekı aqyn da äzılmen örılgen ädemı söz saiysyn jasady. Qyz ben jıgıttıŋ jara­symdy qaljyŋyna jiylǧan köpşılık te riza bolysty. 

JÜZDEN JÜIRIK ŞYQQAN – RÜSTEM

Aitysqa qatysqan jetı jūp­tyŋ ekeuı aqtyq synǧa qaita şyq­ty. Rüstem Qaiyrtai men Meiırbek Sūltanhan, Bibıgül Tılebaldinova men İran-Ǧaiyp Küzembaev jūby bas jülde üşın saiysqa şyqty. Törteudıŋ ışınen dara şapqan almatylyq aqyn Rüstem Qaiyrtaiǧa bas jülde būiyrdy. Köpşılıktıŋ közaiymyna ainalǧan aitystyŋ jas börısı Meiırbek Sūltanhan bırınşı bäigenı jeŋıp alsa, Bibıgül Tılebaldinova men İran-Ǧaiyp Küzembaev ekınşı jüldenı teŋ bölıstı. Üşınşı üş bäige kere­kulık Aspanbek Şūǧataev­qa, qyrǧyz aqyny Azamat Bol­gonbaev pen Şalqarbai Izba­sarovqa būiyrdy. Körermen közaiymy bäigesın oraldyq aqyn Jansaia Musinaǧa tabys ettı. Almatylyq jas perı Bolatbek Orazbaev öz syilyǧyn Moŋǧol elınen kelgen qarsylasy Serık Quanǧanǧa syi retınde ūsyndy. 
Bas jüldenı aqynǧa Almaty qalasynyŋ äkımı Bauyrjan Qy­dyrǧaliūly tabys ettı. Bauyr­jan Baibek: «Elbasy Täuelsızdık alǧan alǧaşqy künderden bastap, aitysty qoldap kele jatyr. Nūrsūltan Äbışūly Nazarbaev «Nūr Otan» partiiasynyŋ Töraǧa­sy retınde «Aitystyŋ «Nūr Otanmen» tabiǧaty bır, aşyq boluy kerek, ädıl boluy kerek, syn aityluy kerek. Sol arqyly bız jetıstıkterge jetemız, halyq­tyŋ auyzbırşılıgın küşeitemız, bar kemşılıkterdı joiamyz» dep ärqaşan aityp keledı. Sondyq­tan «Nūr Otan» partiiasynyŋ müşelerı ärqaşan aitysqa qatysyp, aityskerler tılge tiek etken syndardy, mäselelerdı şeşuge tyrysady. Ärine, syn aitu – oŋai, al qiyndyqtardy joiu – qiyn. Sol sebeptı bız de halyqqa aşyq türde «Almaty –2020» damu baǧdarlamasyn ūsynyp, halyqtyŋ oi-pıkırın bılıp, mäselelerdı şeşuge ty­rysamyz. Elımızde kelısım, bei­bıtşılık pen tūraqtylyq bolsa, onda bız Elbasy aitqandai, da­my­ǧan 30 memlekettıŋ qatary­na qo­sylamyz. Bız bırge bolsaq, bo­laşaqta būdan da biık beles­terdı baǧyndyratynymyz aiqyn. Qazaq bar jerde aitys ölmeidı, mäŋgı jasai beredı» dedı.

TÜIIN

Almaty qalasynyŋ äkımı Bauyrjan Baibek myrza – aitystyŋ şynaiy janaşyry. Mıne, oŋtüstık astanada Bauyrjan Qydyrǧaliūly kelgelı aitys osymen törtınşı märte ötkızıldı. Aitys önerıne degen almatylyqtar yqylasy erekşe. Söz qadırın bıletın qalyŋ körermen osy joly da tamaşa aitysqa kuä boldy. 
Aitys aqyndary tarapynan ünemı ızdenıste bolu kerektıgı turaly jiı aitylady. Duly dodaǧa ıştei daiyndalyp, üiden «zagotovkasyn» jasap keletınder barşylyq. Osy künı sözsaiys arasynda änge salu ürdısı köbeidı. Aitystyŋ «şoulyq» sipatyn aşyp, halyqty bır jelpındırıp alu üşın būl kerek te şyǧar. Äitse de aqyndardyŋ osyǧan tym äues bola bermegenı dūrys sekıldı. Būl künde tyŋdarman jūrtşylyqtyŋ talap-talǧamy özgerdı. Būrynǧydai «aşy» aitu, batyryp aitu, baqyryp aitu degenderge jelpıne ketetınder azaiyp, oily sözge, maǧynaly mätınge, tereŋ tüiınge köbırek köŋıl böletınder köbeidı. Būl – aitys önerınıŋ biıktei tüskenın körsetedı. Halyqqa syrbaz da syrly aqynnyŋ sözı jaqyn keletını aŋǧarylady. Osy rette aitys aqyndarynyŋ saiasi sauatty, ıştei parasatty bolǧanyn jūrt qalaidy.
Şyn tūlpar şapqan saiyn tynysy aşylyp, dübırge etı qyzyp tūrady. Aqyndar da sol tūlpar şabysty boluy kerek. Ökınışke qarai, alǧaşqy ainalymda şaşasyna şaŋ jūqtyrmaidy-au deitın myqtylar kelesı ainalymǧa şyqqanda solyqtap, solǧyn tartyp, aryny bäseŋdep qalady. Būl da aitys aqyndarynyŋ bır şappalyq qauqaryn körsetedı. Aqyry ömırın osy önerge arnady eken, aitysqa kez kelgen uaqytta, kez kelgen jaǧdaida qosyla ketetın deŋgeide bolu – olardyŋ basty maqsaty boluy tiıs. Baiaǧy İsa Baizaqovtai, taban astynda suyryp salu qasietı osy küngı aqyndarda kemde-kem. «On bır kün, on bır tün» dastanyn İsa Baizaqov taqyrypty estıgen mezette sudyrlatyp aityp salǧan. «Tai­buryldyŋ bır kündık kemdıgı» aitys aqyndarynyŋ barlyǧynyŋ boiynda bar. Demek, olardyŋ tabandap tūryp özderımen jūmys ısteitın sätı keldı: būl baǧytta ünemı ızdenıste, ıştei şiryǧysta bolu qajet-aq; aldymen aitys taqyrybyn büge-şıgesıne deiın zertteu, kün tärtıbınde tūrǧan mäselenı körkemsözben örnekteudıŋ qajettıgı bılınedı. Kez kelgen uaqytta suyryp saluǧa äzır bolu aqyndardy ünemı jauapkerşılıkte jüruge jeteleuı tiıs.
IýNESKO-nyŋ Bas konferensiiasynyŋ 38-sessiiasynyŋ şeşımımen Almatynyŋ 1000 jyl­dyǧy 2016 jyly atalyp ötıletın merei­toi­lyq jäne arnauly datalar tızımıne engızıldı. Qandai keremet taqyryp! İsa Baizaqov sekıldı on bır kün, on bır tün jyrlaityn-aq närse. Alaida Almatynyŋ barlyq qasiet-qadırın tolyq aşyp bergen aqyn neken-saiaq. Osydan-aq aitys aqyndarynyŋ soŋǧy kezde jiılep ketken öner dodasyna nemqūraidylyqpen qarap jürgenderın aŋǧaruǧa bolady. Elge mälım: aitys jiıledı, ana jerde bır aitys, myna jerde bır aitys, sonyŋ bärıne qatysu kerek; dürmek pen dabyrǧa ılesıp elden qalmau kerek; osyndai quǧyn jaǧdaida jürgende äzırlıktı kım oilaidy? Al Almatydaǧy aitys – Halyqaralyq däreje­degı aitys! Būǧan Moŋǧoliia men körşıles Qyrǧyz elınen aitys­kerler keldı. Osy oraida bızdıŋ aityskerler özderın ıştei basqa elde, halyqaralyq aitysta otyrǧandai jauap­kerşılık pen daiarlyqta boluy kerek der edık. Bır ǧana qyrǧyz aqyny Azamat Bolgonbaevtyŋ özın ūstauy, söz saptauy, ataly sözdı aita bıluı bızdıŋ aityskerlerge ülgı bolsa, qaneki?!.
Sözde – salmaq bar! Sözde – jauapkerşılık bar! Sözde – bärı bar!
Sondyqtan qazaq aityskerlerı bekzat önerdıŋ biıgıne şyǧu üşın kündız-tünı talmai daiarlyqta jürgenı kerek. Almatyda ötken aitystan soŋ aqyndar taily-taiaǧyna deiın qalmai, Astanadaǧy «şou-aitysqa» attandy. «Habar» arnasyna ne kerek? Şou kerek! Al halyqqa ne kerek? Ataly söz kerek! Özderıne sau söz kerek pe, şou söz kerek pe – aitys aqyn­darynyŋ taŋdau jasaityn kezı keldı.