Jeltoqsan aıynyń birinshi onkúndiginde Qazaqstannyń Eńbek sińirgen qaıratkeri, halyqaralyq jáne respýblıkalyq ádebı baıqaýlarynyń júldegeri, Qazaqstan Respýblıkasy Jazýshylar Odaǵynyń, Jýrnalıster Odaǵynyń, halyqaralyq jazýshy áıelder gıldııasynyń múshesi, jazýshy Sáýle Dosjanmen kezdesý, ári «Jazýshynyń zerthanasy» atty taqyrypta onlaın-dáris ótti. Onlaın júzdesý jıynyn «Kórkemdik-estetıkalyq izdenister» taqyryby aıasynda uıymdastyrǵan dárisker oqytýshymyz: Imahanbet Raıhan jáne 4-kýrs stýdentteri.
Basty maqsat – jazýshy Sáýle Dosjannyń shyǵarmashylyǵyn óskeleń urpaqqa tereńirek tanystyrý, áńgime, roman qudiretiniń qasıetin uǵynýǵa tárbıeleý, qalamgerdiń shyǵarmalarynan ózindik oı túıýge baǵyttaldy. Onlaın dáriske M.O.Áýezov atyndaǵy Ádebıet jáne óner ınstıtýtynyń bas ǵylymı qyzmetkeri, fılologııa ǵylymdarynyń doktory – Gúljahan Orda qatysty. Gúljahan Jumaberdiqyzy Sáýle apaıymyzdyń shyǵarmashylyǵyna qatysty ózindik oıyn, pikirin, jyly lebizderin bildirdi.
Qalamgerdiń ózi de jınalǵan qaýymǵa alǵysyn aıtyp, stýdentterdiń suraqtaryna jaýap berip, shyǵarmashylyq oılarymen bólisti. Sáýle Dosjan «Ógeı júrek», «Jatqa týǵan bala», «Úlken úıdegi úreı», «Qasiret pen taǵdyr», «Úzilmegen úmit» atty kitaptarynyń jazylý tarıhyna qysqasha sholý jasady.
Buǵan deıin ózim oqyǵan, ári ózime unaǵan eńbektiń biri – «Ógeı júrek» hıkaıasy. Bul hıkaıa – júrek transplantaııasyn bergen otbasyǵa, ony qabyldaǵan azamatqa arnalǵan týyndy. Hıkaıa ómirdiń ólimdi jeńgenin, dáriger mamandyǵynyń ómir syılaýǵa qabilettiligin sıpattaıtyn qundy eńbek bolyp tabylady.
Kezdesýde Sáýle apaı óziniń taıaýda ǵana Qazaq ýnıversıteti baspasynan shyqqan «Qasiret pen taǵdyr», «Úzilmegen úmit» kitaptaryna da toqtalyp ótti. Bul turǵyda Raıhan apaıdyń da osy «Qasiret pen taǵdyr» romanyń oqyǵannan keıingi alǵan áserin, ózindik oıyn bizben bólisip, apaıdyń shyǵarmashylyǵyna degen óziniń aqjarma tilegin bildirgen bolatyn.
Kezdesýdegi áserden keıin bul týyndyny oqýǵa qushtarlyǵym oıandy. Ázirge birinshi kitap – «Qasiret pen taǵdyrdy» oqyp bitirýge taıadym. Bul qundy eńbek álemdik arenaǵa taısalmaı shyǵyp ketýge ábden ylaıyq kitap dep oılaımyn. Bul týyndynyń kórkemdiginen góri, tarıhı derekti sóıletýimen qundy der edim. Semeı óńiriniń kóz jasy, kúpti keýdesi, keshken kúıi, momaqan el jurtynyń polıgonnan tartqan qasireti men azaby sheber sýrettelgen. Tipti, oqyp otyrǵanda lázzat pen kúıikti qatar tatyp, qaısyna aýyp túserińdi bilmeı dal bolasyń...
Semeı jerinde ataqty tulǵalarymyz: Abaı, Shákárim, Muhtar týyp ósken topyraqtyń dúmpýden sharshap, kúńirengen qara jeriniń, kembaǵal bolyp týylǵan jazyqsyz perishte-sábılerdiń ińgálaǵan daýystary estiletin azaly jeliniń aýyrtpalyǵyn keýdeńe syıǵyza almaı... júregiń syzdap, kókiregiń qars aıyrylýǵa shaq, kómeıińe óksiń tyǵylyp, býlyǵyp otyrasyń.
Bul dáris maǵan osy kitapty oqýǵa da, Sáýle apaıdyń shyǵarmashylyǵynyń ózge qyryn tanýǵa da, jazýshynyń aıtqan aqylyn, keńesin elep-eskerip júrýge zor múmkindik týdyrdy.
Onlaın-dáristi uıymdastyrǵan ustazymyz Raıhan Sahybekqyzyna, issharanynyń joǵary deńgeıde ótýin úılestirgen zamandasymyz Aısha Turlybaıǵa jáne osy jıynnyń habarlandyrýyn kórkem bezendirgen Anjela Ǵınaıatqa alǵysym sheksiz.
Shyndyǵynda, men Sáýle apaıymyzdy aqyn dep tanyǵanymnan bastap oqyp kelemin. Aqyn apaıymyzdyń «Arman qala» óleńder kitaby men «Meniń jalǵyz serigim» atty óleńder men poemalar jınaqtarymen erteden tanyspyn. Ol kisiniń «Qaıyń týraly jyr», «Aq bulttardyń ústinde», «Saǵynysh», «Bıikteý» t.b. óleńderi qatty unaıdy. Sáýle apaıymdy áý bastan aqyn dep tanyǵandyqtan, júregimnen shyqqan myna bir óleń shýmaǵymen, sózimdi túıindegendi jón kórdim.
Jyrlasam jyr tógilgen jyrly keshten,
Syrlasym aqyn apaı óleńi desken.
Men úshin – Sáýle apaı dara tulǵa
Elim dep eńirep júrip, baqyt keshken.
Shúkirlik et, atqanyna azat kún,
Bastamasy qyrandaı er ǵajaptyń
Jyrlary jalyn, oraqty, ot aýyzdy,
Sáýle apaı aqynysyz qazaqtyń.
Men aqynmyn qarýym qýatty óleń,
Óleńimmen halqyma shýaq berem.
Óleńin apaıymnyń bilgin kelse,
Sarqylmaıtyn sansyz bir bulaq der em.
Ásem Mamejanova,
Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ
Fılologııa jáne álem tilderi fakýlteti
Qazaq tili men ádebıeti mamandyǵynyń
4-kýrs stýdenti
