Men oqyp jatqan tıldık kursta är qūrlyqtan kelgen är ūlttyŋ ökılderı bar. Ädettegıdei 20 studenttıŋ beseuı qytai.
Sabaq arasynda äŋgıme, neden bastalyp ketkenı esımde joq, Şyŋǧyshan taqyrybyna oiysty. Ūly qaǧan jaily özge ūlttar, özge qūrlyqtyŋ adamdary asa sauatty emes eken. Qyzyǧuşylyq ta tanyta qoiǧan joq. Bıraq, qytaidyŋ bır-bırınen alşaqtau oblystarynan kelgen bes qytai da "Şyŋǧyshan – qytai" degen pıkırge tabandy jäne qūdaidai senedıeken.
Men olardyŋ qytaidyŋ esebıne jyǧyp berıp, būrmalanǧan tarih oqulyqtaryn mektepte sabaq retınde oqyǧanyn jaqy bılem. Sondyqtan da Şyŋǧyshandy qytai degenıne asa taŋ qala qoiǧan joqpyn. Onyŋ üstıne Sūŋ imperiiasyn tarih taǧynan taidyryp, bükıl şyǧys aziiaǧa yqpalyn jürgızgen Qūbylai jäne ol qūrǧan Iýuan imperiiasy üşın de olar Şyŋǧyshandy täueldeuge qūmar. Azdap mädeniet pen tarihtan sauaty bar adam būl aqiqattyŋ astaryn seze qoiady.
Bıraq menı taŋ qaldyrǧan mülde basqa jaǧdai. Dau qyza kelgende men olarǧa kıtaphanaǧa baryp tarihi kıtaptardy oqyp äure bolmai-aq, «Baidu百度»-dan emes, «Google-ge» süienıp derekter ızdep köruın ötındım (Qytaidaǧy internetten ızdeu jüiesı tek osy baiduǧa ǧana süienedı. Al GOOGLE jäne osy kompaniiaǧa qatysty barlyq qūrylǧy būl memlekette būǧattalǧan). Ärine, ainalasy bes minutta Şyŋǧyshannyŋ qazaq bolmasa da, onyŋ qytai emes ekenıne közı äbden jetetın derekterdı körıp közderınıŋ alaqandai bolǧany edı. Olardyŋ jüzındegı taŋdanys beine asyrandy balanyŋ otyz jyl boiy özın baǧyp-qaqqan adamnyŋ biologiialyq ata-anasy emes ekenın älde kımnen estıp tūrǧan sätındei edı. Olar mūny qabyldai almaidy eken. Bärıbır moiyndaǧan joq. Közı jettı, köŋılı päseidı. Bıraq, jüzderınde «būl mümkın emes» degendı bıldıretın yzaly taŋyrqau älı bar.
Mıne, Şyŋǧyshandy täueldep, onyŋ tūlparynyŋ tūiaǧy tigen jerdıŋ bärın menşıkteudı ūrpaq sanasynda şegemen qaqqandai etıp ornatyp tastaǧan būl ideologiia – beine, DIN sekıldı. Köŋılderıne kümän, küdık tüsıp tūrǧan sätte de būl senımnen eşqaşan myzǧymaidy.
Qaisar QAUYMBEK,
FB-daǧy paraqşasynan
