Belgili saıasattanýshy Ashat Qasenǵalı ulttyq aspaptardy “haram” degenderge pikirin bildirdi. Bul týraly ol Facebook paraqshasynda jazdy, dep habarlaıdy “Adyrna” ulttyq portaly.
“Dombyra bizdiń mádenıettiń bir bólshegi. Eger dombyrany joqqa shyǵarsa, onda júzdegen jyldyq mádenıetti de joqqy shyǵarý kerek qoı. Onyń ishinde tek dombyra emes, jalpy mýzyka aspaptary bar. Óıtkeni «dombyra haram» deıtinder «sharıǵat boıynsha mýzyka aspaptaryna tyıym salynǵan» degenge súıenip aıta beredi. Ondaı tujyrymmen qobyzdy da, jetigendi de, qylqobyzdy da, basqasyn da tyıym salynǵan dep aıta salýǵa bolady. «Dombyra – haram» deıtinge sengen adam, basqa ulttyq aspaptarymyzdy da joqqa shyǵarady. Bul jalpy qazaq mádenıetin joqqa shyǵarý. Búıte berse bular mektepten mýzyka pánin alyp tasta deıtin shyǵar, odan keıin odan da zor talaptaryn aıta bastaıdy.
Eger «dombyra haram» degen tujyrymmen kelissek, onda biz Qurmanǵazyny da, Táttimbetti de, Dınany da jáne basqasyn da syzyp tastaıtyn kún keledi. Aqan seri, Birjan sal jáne basqa serilik kezeń tulǵalaryn da syzyp tastaýǵa týra keledi. Kenen, Muhıt, Úkili Ybyraı, Jaıaý Musa jáne basqasyn da syzyp tastaıtyn sát týady. Óıtkeni bul tulǵalardyń qolynan dombyra túsken emes. Bul bizdiń mádenıettiń jarqyn qaıratkerleri jáne barlyǵy derlik ony dombyrany qoldana otyryp jasady. Kúı shyǵarsa da, án salsa da. Kúı demekshi, «dombyra - haram» desek, endeshe myńdaǵan kúıdi de qoqysqa tastaısyń. Ár kúıdiń ózindik shyǵý tarıhy bar, onyń sıýjeti bar, onyń oqıǵasy bar. Bul tunyp turǵan tarıh. «Sonyń bárin joqqa shyǵar» degen messedj. Iaǵnı tarıhyńdy da, óz ultyńnyń ǵasyrlar boıǵy mádenıetin de óz qolyńmen joıasyń degen sóz. Buǵan deıin ony otarlaýshylar joıyp kelse, endi ony óziń erikti túrde, óz qolyńmen joıasyń. Bul da jalpy otarlaýdyń jemisi, sanańdy jat aǵymnyń otarlaýynyń nátıjesi”,- dedi saıasattanýshy.
Sondaı-aq, ol bul bizdiń ulttyq bolmysymyzǵa jasalǵan shabýyl ekenin aıtty.
“Hákim Abaı «Allanyń ózi de ras, sózi de ras» dedi zamanynda. Sonymen birge Abaı «Maı túni», «Maıda qońyr», «Tory jorǵa», «Abaıdyń jeldirmesi» degen tórt kúı shyǵardy. Iaǵnı bizde dástúr de, mádenıet te, din de birge, bir-birine kedergi keltirmesten, ózara balansta bolyp keldi. Biraq qazirgi keı azamattar men keı aǵymdar bizdiń mádenıetti, ulttyq aspapty, salt-dástúrdi joqqa shyǵarady. Bul bizdiń ulttyq bolmysymyzǵa jasalǵan tikeleı shabýyl emes pe?! Bireýi ony ashyq, dóreki formatta jasaıdy, endi biri maıda negizde jetkizýge tyrysady. Qandaı formada aıtylsa da, túpki oı bir.
Ulttyq mádenıetke, bolmysqa, tarıhqa, salt-dástúrge qarsy, ony joqqa shyǵaratyn, Naýryz syndy merekeni «teris» deıtin, dombyra syndy aspapty «haram» deıtin jat aǵymdar túbi ulttyń túbine jetedi. Eger tyıym bolmasa”, dep sózin qorytyndylady.
