Bügın – qazaqtyŋ lirik, mūzbalaq aqyny, özıne deiıngı öleŋ öru men jyr somdaudaǧy ūlttyq mektepterımız ben ūly dästürlerımızdı jalǧap qana qoimai, ony jan-jaqty damytqan, tereŋdetken qazaqtyŋ öleŋ-sözın jaŋa zaŋǧarlarǧa kötergen, jaŋa keŋıstıkterge alyp şyqqan sanauly saŋlaqtarymyzdyŋ bırı Mūqaǧali Maqataevtyŋ tuǧan künı.
Közı tırı bolǧanda 93 jasqa tolar edı.
Ol 1931 jyly 9 aqpanda Almaty oblysy, qazırgı Raiymbek (būrynǧy Narynqol) audanynyŋ Qarasaz auylynda düniege kelgen. Äkesı soǧysta qaza tauyp, anasy men äjesınıŋ tärbiesınde ösedı.
Mūqaǧali Maqataev 1962 jyly Almatyǧa qonys audaryp, ädebi ortaǧa etene aralasa bastaidy. Almaty Şet tılderı institutynda, Qazaq memlekettık universitetınıŋ filologiia fakultetınde, Mäskeudegı M. Gorkii atyndaǧy Älem ädebietı institutynda bılım alady.
Keiın «Sosialistık Qazaqstan» (qazırgı «Egemen Qazaqstan») gazetınıŋ (1962-1963 jj.), «Mädeniet jäne tūrmys» (qazırgı «Parasat») (1963-1965 jj.), «Jūldyz» (1965-1972 jj.) jurnaldarynyŋ redaksiiasynda, Qazaqstan Jazuşylar odaǧynda (1972-1973 jj.) qyzmet atqarady.
«İlich» (1964), «Armysyŋdar dostar» (1966), «Qarlyǧaşym keldıŋ be?», «Mavr» (1970), «Aqqular ūiyqtaǧanda» (1973), «Şuaǧym menıŋ» (1975) atty jyr jinaqtaryn közınıŋ tırısınde jariialap ülgerdı.
Aqyn poeziiasynyŋ qainar közı, şabyt tūǧyry – tuǧan elı, ösken jerı, Otan taǧdyry, zamana tynysy, zamandastarynyŋ arman-aŋsary. Aqynnyŋ tūŋǧyş öleŋderı «Qyrman basynda», «Qoişy bala - Äkıtai» audandyq «Sovettık şekara» gazetınde jariialandy (1949). «Inımnıŋ oiy», «Şeber» öleŋderı «Jastyq jyry» atty jinaqqa endı (1951).
Alǧaş Mūqaǧali Maqataevtyŋ talantyn baǧalaǧan Ä.Täjıbaev: «Özıŋnen de jıgerlıleu, ottylau jas jetkınşek jetkende, maqtanbasqa bola ma?!», dep baǧa bergen.
Aqynnyŋ «Qarlyǧaşym, keldıŋ be?», «Dariǧa jürek» (1972 j.), «Aqqular ūiyqtaǧanda», «Şuaǧym menıŋ» (1975 j.), «Soǧady jürek», «Şolpan», «Jyrlaidy jürek», «Ömır-özen», «Ömır-dastan» jäne t.b. jyr jinaqtary, sondai-aq, «Qoş, mahabbat!» (1988 j.) atty prozalyq kıtaby da bar.
Bırşama öleŋderıne än jazyldy. Özın audarmaşylyq qyrynan da synap körgen Mūqaǧali Dantenıŋ «Qūdırettı komediiasynyŋ» «Tamūq» degen bölımın (1971 j.), Şekspirdıŋ «Sonetterın» (1970 j.), Uolt Uitmennıŋ öleŋderın (1969 j.) qazaq tılıne audardy.
Ol sonymen qatar, U.Uitmen, U.Şekspir, N.Tihonov, R.Berns, F.Ansari, A.Akopian, A.İsaakian, E.Evtuşenko, F.Morgunnyŋ bırneşe öleŋderın qazaqşalady. Iý.A. Aleksandrov, M.M. Kurgansev tärjımalaǧan aqyn öleŋderı «Zov duşi» degen atpen orys tılınde basylyp şyqty.
Ūqsas jaŋalyqtar
