Jaqsylardy kórip júrmiz ǵoı... Jan-jaqtan jıylǵan baqsylardy kórmek úshin "Qazaq baqsylarynyń tuńǵysh quryltaıyna" arnaıy bardym. Ondaǵy maqsatym – osy táńirshilder degen kimder, olar ne istep jatyr, rýhanı deńgeıi neshik, qazaq dúnıetanymyna, onyń mádenıetine, salt-dástúrine degen kózqarastary qandaı, dinshilder daýryǵyp júrgendeı olar shynynda da adasqandar ma, olardy kim qarjylandyryp otyr t.b. saýaldarǵa jaýap izdep barǵan edim.
Baqsylar quryltaıy Almaty qonaq úıinde tańerteńgi saǵat 10:30-da bastalyp, keshki saǵat 19:00-de máresine jetti. Nesin aıtasyz, toǵyz saǵat boıy tapjylmaı otyryp, aıaǵyna deıin tamashalap qaıttyq.
Qazaq baqsylarynyń bul tuńǵysh quryltaıy halyqaralyq ǵylymı konferenııa deńgeıinde ótken bas qosý boldy.
Sebebi munda baıandama jasaǵan sheshenderdiń deni zertteýshi ǵalymdar bolýymen erekshelendi.
Buǵan kóz jetkizý úshin baıandamashylardyń aty-jóni men kótergen taqyryptaryn jaza ketpekpin. Olar:
Arman Nurmuhanbetov, Quryltaıdyń uıymdastyrýshysy (Qazaqstan)
"Qasıet – Uly Dala órkenıetiniń qaınar kózi"
Berik Atash, fılosof, (Qazaqstan)
"Qazaq baqsylyq ǵuryptary"
Merýert Qurmanǵalıeva, mýzykatanýshy (Qazaqstan)
"Saz ónerindegi qazaqy qasıet"
Aqnar Sháripbaeva, mýzykatanýshy (Qazaqstan)
"Qazaq baqsylyǵyndaǵy qobyzdyń orny"
Pakızat Talasbaeva, zertteýshi (Qazaqstan)
"Qasıet fenomeniniń ǵylymı dálelderi"
Sergeı Seren, baqsy (Býrıatııa)
"Býrıattardyń baqsylyq dástúri"
Erkın Alekseev, alǵyschyt, homýschyt, mádenıettanýshy, (Saha)
"Saha baqsylyǵynyń dástúri"
Sandıl Djadhav, Ioga ınstıtýtynyń dırektory, (Indııa)
"Merý. Vedda jáne Táńirshilik mádenıetteriniń qarym-qatynasy"
Edrıan Kýmans, Amerıkadaǵy Lenape turǵylyqty halqynyń (úndisterdiń) baqsysy (AQSh)
"Jergilikti Amerıka halqynyń (úndisterdiń) baqsylyq dástúri"
Nurasyl Qusaıyn, Quryltaı demeýshisi (Qazaqstan)
"Kıeniń qıyndyqtardy sheshýdegi kómegi"
Bul baıandamalarda "Eger de deıdi, kim de kim deıdi..." dep bastalatyn jurt qulaǵyn jaýyr qylǵan ýly ýaǵyzdar aıtylǵan joq. Esh baıandamashy "Táńirshi bolyńdar!" dep uran kótergen joq. Tek ulttyq dúnıetanym men mádenıettaný turǵysynda túrli ǵylymı kózqarastar bildirilip, oı-tujyrymdar aıtylyp, jeke pikirler ortaǵa tastalyndy.
Bir sózben aıtqanda, bizdiń baqsy dep júrgenimiz ulttyq sana ıeleri – ǵalymdar men ulttyq kod ıeleri – ónerpazdar (qobyzshy, kúıshi, ánshi) eken jáne olardyń memleketshildigi, ult súıgishtigi (patrıotızm) dástúrshildigi asa kúshti keledi eken. Bul meni qýantty.
Qysqasha aıtqanda osy.
Aıtpaqshy, qazaq baqsylary oflaın, sheteldikter onlaın rejıminde baıandama jasady jáne bul qaı arna ekenin bilmeımin, bir ıýtýb arnada tikeleı efır arqyly translıaııalanyp turdy. Saqtalǵan shyǵar, qyzyǵýshylar bolsa, taýyp alyp tamashalaýlaryńyzǵa bolady.
Erlan Toleutai
