Ú.j. 27-naýryzda Astanada Qazaqstannyń Ulttyq murajaıy men Majarstannyń Jaratylystaný ǵylymdary murajaıy arasynda strategııalyq yntymaqtastyq týraly kelisimge qol qoıyldy. Qujatqa majar murajaıy tarapynan, Bas dırektordyń keńesshisi, antropolog Jolt Andrash Bıro men Qazaq ulttyq murajaıynyń dırektory Aıbek Sydyqov rásim atqardy.
Qol qoıý sáti. Qanat Mýsınniń túsirilimi
Qazirgi ýaqytta qol qoıylǵan qujat eki mekeme arasyndaǵy yntymaqtastyq salalaryn, sondaı-aq birlesken ǵylymı jobalardy júzege asyrýdyń tetigin retteıdi.
Qazaqstandaǵy arheologııalyq qazba jumystaryn retteıtin jańa qaýly negizinde alynǵan qańqa súıekter Qazaq Ulttyq murajaıynyń antropologııalyq qoryna tapsyrylady dep kútilýde. Nátıjesinde Ulttyq murajaı antropologııalyq jáne genetıkalyq zertteýlerdiń ǵylymı ortalyǵyna aınalýyna múmkindik alady. Mundaı aýqymdy kollekııany tolyqtyrýmen birge, zamanaýı antropologııalyq zertteý zerthanasyn qurý isi de qolǵa alynbaq kórinedi. Majarstan jaratylystaný ǵylymdary murajaıynyń (http://nhmus.hu/hu) zertteýshileri atalǵan strategııalyq seriktestik aıasynda antropologııalyq málimettermen birlese jumys jasaýǵa qol jetkizedi.
Birlesken ǵylymı jobalardan basqa, Majar antropologtary jańadan qurylatyn qazaq antropologııalyq zerthanasynyń mamandaryn kásibı biliktilikke baýlýǵa qol ushyn sozady.
Ózara áriptestik yntymaqtastyq aıasynda Qazaq Ulttyq murajaıy qoryndaǵy aýqymdy paleontologııalyq kollekııany jetildirý isine de majar mamandaryn tartý kózdelýde. Atalǵan aýqymdy isterdi eńserýge Qazaq Ulttyq murajaıyna zertteýshi Bıro Andrash úılestirýshi retinde qol ushyn sozbaq. Bıro Andrash ǵylymı zertetýimen birge, halyqaralyq arenda tanymal tulǵa, ol kóshpeliler mádenıetin nasıhattaýdaǵy Eýropa qurlyǵyndaǵy eń iri etnomádenı festıval sanatyndaǵy «Quryltaı» atty sharasyn uıymdastyrýshysy jáne Madııar-Turan qaýymdastyǵynyń prezıdenti (https://kurultaj.hu/).
Bıro Andrash Jolt Qazaq ulttyq murajaıynyń antropologıaıylyq kollekııasynda. Astana, 2024, 27-naýryz. Qanat Mýsınniń túsirilimi
Majar Jaratylystaný murajaıy buǵan deıin Almatydaǵy Memlekettik Ortalyq murajaıymen aýqymdy ister atqarǵan strategııalyq seriktes boldy. Majar zertteýshileri Bernert Jolt, Bıro Andrash jáne Evınger Shandor 2006 jyldan bastap úsh zertteý jobasynyń aıasynda atalǵan murajaı qoryndaǵy antropologııalyq materıaldarǵa zertteýler júrgizgen, ekspedıııalar uıymdastyrǵan. Sonymen qatar majar murajaıynyń sheberhanasynda qazaqtyń tarıhı tulǵalarynyń (Ábilqaıyr han, Keıki batyr) bet-álpetin qalpyna keltirý jumysyn jasaǵan.
Yntymaqtastyq týraly jańa kelisim ózara tıimdi múmkindikterge jol ashady, jańa tabystar men tájirıbeler eki eldiń ǵylymı ómirin baıytýǵa da septigin tıgizedi dep kútilýde.
Anyqtama: Majar jaratylystaný tarıhy murajaıy (Magyar Természettudományi Múzeum) irgeli ǵylymı-zertteý mekemesi. Negizin 1802 jyly graf Sechenı Feren qalaǵan. Aqsúıekter men bekzadalar, keıin saıahatshylar murajaı qoryn qundy jádigerlermen udaıy tolyqtyrylyp turǵan. Majarlardyń Eýroapadaǵy memlekettiliginiń myńjyldyǵy qarsańynda, 1896 jyly murajaı qory 1 mıllıon danaǵa jaqyndaǵan.
Murajaı qory neolıt dáýirinen bastap majar tarıhynyń qazirgi dáýirine deıingi tabylǵan zattardan turady. Onyń antropologııalyq kollekııa 1970 jj. álemdegi altynshy orynda edi. Búginde atalǵan murajaı qory Eýropadaǵy alǵashqy ondyqtyń ishinde.Qazir murajaı qorynda mıneralogııa, petrologııa, geologııa, paleontologııa, botanıka, zoologııa, antropologııa salasyndaǵy ondaǵan mıllıon birlikten turatyn aýqymdy kollekııasy bar.
Majarstannyń Jaratylystaný ǵylymdary murajaıy ǵımaraty
