Osy qazaq halqynda bir jaqsy qasıet saqtalǵan. Saqtardan qalǵan sabaqtastyq, Ǵundardaǵy ǵıbratty ǵuryp, múmkin áridegi ata-babamyzdan qalǵan josyq bolar, áıteýir árýaqtar jerlengen beıitti (mola, qorym, zırat, tam, kesene, kúmbez t.b.) qaster tutqan.
Etnograftar beıttiń joldyń boıyna salyný sebebin jolaýshylar bet sıpap, duǵa qylsyn degen maqsatpen birge jaýyn-shashyn, boranda yqtasyn qylyp, túnep attanýyn da oılastyrǵannan degen ýáj aıtady. Máshhúr Júsip Kópeıuly «Árýaq - tiriniń azyǵy, urpaqtyń qazyǵy» degende de sony meńzegen.
Ásker júz myńdap qyrylatyn uly soǵystardan qalǵan mylqaý molalar «Myqtyń úıi» dep atalady. Otan úshin qan tókken sansyz urpaqqa qoıylǵan eskertkish dese de bolady. Myqtyń úıi óz aldyna, on segiz myń ǵalam jaralǵaly beri 124 myń paıǵambar ótken eken. Qaısysy qaı tarapta kómilip jatqanyn kim bilgen? Jalpy tekti jurtymyz adam balasynyń aqyrettik úıine qurmetpen qaraǵan. Búgin sol qasıetimiz semip ketpegen shyǵar dep úmittenem(in).
Alyp shaharlardyń irgesindegi, aýyldan shalǵaı qaraýsyz jatqan qorymdardy tazartatyn bir kún kerek-aq. Saýapty kúnniń maqsaty - beıitterdi turmystyq qaldyqtardan, kúl-qoqystan aryltý, árýaqtarǵa taǵzym etý, zııarat arqyly urpaqty tazalyqqa tárbıeleý.
Jylda mamyr aıynyń úshinshi jeksenbisin «Taǵzym» kúni dep belgilesek qaıtedi? Bıyldan bastap osyny dástúrge aınaldyrsaq degen usynysym bar.
P.S. Ásiredinshil baýyrlaryma aıtarym, «Mekke, Medıne jáne Ierýsalımde ornalasqan úsh meshitten basqa meshitterdi zııarat etý úshin jolǵa shyǵýǵa bolmaıdy» degen hadıste qabirlerdi qasterleýge bolmaıdy degen jaman oı, aram nıet joq. Sanasy bar salafıttiń ózi durys túsinedi dep oılaımyn. Qabirlerdi zııarat etý súndet amaly, al ony jylyna tym qurysa bir ret tazartý, ısi musylman balasyna amandyq tilep, jámı árýaqqa quran baǵyshtaý ımany bar azamattyń paryzy ekenin uqsa eken deımin. Uhýd taýynda sheıit ketken sahabalardyń súıegin sý shaıyp ketip, deneleri esh buzylmaǵan soń qaıta jerlengen.
Jannatýl baqıǵa qurmeti bólek saý aqyldy araptar Uhýdtaǵy qorymǵa da erekshe qurmetpen qaraıtynyn bilemiz. Paıǵambarymyzdyń (ﷺ) qyzy Fatıma ár juma saıyn Uhýd taýyna baryp, sheıit bolǵan Hamzanyń (r.a.) qabirin zııarat etip turǵan. Al biz tym qurysa jylyna bir ret qana ómirden ozǵan óz týǵan-týys, ata-ájelerimizdiń beıitiniń basyn tazalap, quran baǵyshtaıyq.
Aǵaıyn, osy bir ortaq akııany qoldaısyz dep úmittenemin.
Onda osy jazbaǵa pikir qaldyryńyz, bólisińiz, eń bastysy osy jeksenbi kúni arnaıy baryp, jaqyn(dar)yńyz jatqan beıit basyn tazalap qaıtyńyz(dar)!
Serik ABAS-ShAH
