Qazaqstanda erekshe qajettilikteri bar adamdar úshin ombýdsmen paıda bolýy múmkin ekendigi jyl basynda aıtylǵan bolatyn. Mundaı mekemeni qurý týraly qujat Open NPA portalynda jarııalandy.
Qaýlynyń mátininde Ýákildiń negizgi maqsattary osy Jarlyqqa qosymshada kórsetilgen halyqtyń áleýmettik jaǵynan osal sanattarynyń quqyqtary men zańdy múddeleriniń kepildikterin qamtamasyz etý, sondaı-aq olardyń quqyqtary men bostandyqtaryn Qazaqstan Respýblıkasynda qalpyna keltirý, memlekettik jáne qoǵamdyq ınstıtýttarmen yntymaqtastyqty kúsheıti bolyp tabylady dep kórsetilgen.
Negizgi quqyqtary men zańdy múddelerin Halyqtyń áleýmettik osal sanattarynyń quqyqtary jónindegi ýákil qorǵaıtyn halyq sanattarynyń tizbesine mynalar kiredi:
- Uly Otan soǵysynyń ardagerleri;
- jeńildikter boıynsha Uly Otan soǵysy ardagerlerine teńestirilgen ardagerler;
- basqa memleketterdiń aýmaǵyndaǵy soǵys ardagerleri;
- múgedekter;
- múgedek balalary bar nemese olardy tárbıelep otyrǵan otbasylar;
- ataýly áleýmettik kómek alýshylar;
- asyraýshysynan aıyrylý jaǵdaıy boıynsha járdemaqy alýshylar;
- jasy boıynsha zeınetkerler;
- qandas;
- «Altyn alqa», «Kúmis alqa» alqalarymen marapattalǵan nemese buryn «Batyr ana» ataǵyn alǵan kóp balaly analar, sondaı-aq I jáne II dárejeli «Ana dańqy» ordenderimen marapattalǵandar, kóp balaly analar.
Erekshe qajettilikteri bar adamdardyń quqyqtary jónindegi ýákil ınstıtýtyn qurý týraly Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev Qazaqstan halqyna Joldaýynda buǵan deıin aıtqan bolatyn.
«Eń aldymen memleket barlyǵyna teń múmkindikter men ádilettilikti qamtamasyz etedi. Qoǵamdyq ıgilikterdiń joǵary deńgeıine jáne halyqtyń áleýmettik osal toptaryna, onyń ishinde erekshe qajettilikteri bar azamattarǵa qoldaý kórsetýge kepildik beriledi. Prezıdent janyndaǵy Ýákildiń tıisti ınstıtýty qurylady», - dedi Qasym-Jomart Toqaev Qazaqstan halqyna jyl basyndaǵy Joldaýynda.
Búginde elimizdiń bas qalasynda 26 714 múmkindigi shekteýli adam turady, onyń ishinde 5 570 adam 18 jasqa deıingi erekshe qajettilikteri bar balalar. Olarǵa jan-jaqty áleýmettik jáne ońaltý kómekteri kórsetiledi.
Nur-Sultanda jyl basynan beri 16 myńnan astam múmkindigi shekteýli jan ońaltý qyzmetimen qamtyldy. Olar protezdik-ortopedııalyq buıymdardy, múgedekter arbalaryn, estý apparattaryn berý túrinde protezdik-ortopedııalyq kómek alady.
Bul rette olarǵa sýrdo tiliniń mamany men jeke kómekshiniń qyzmeti, «Invataksı» qyzmeti, úıde oqıtyn múgedek balalary bar otbasylarǵa áleýmettik kómek kórsetiledi. Sondaı-aq olar mindetti gıgıenalyq quraldarmen, sanatorııalyq-kýrorttyq emdelýmen, staıonarda, jartylaı staıonarda áleýmettik qyzmet kórsetýmen, úıde qyzmet kórsetýmen, qalalyq jolaýshylar kóligi baǵyttarynda tegin júrýmen qamtamasyz etilgen.
Máselen, búginde «Invataksı» qyzmetiniń 36 kóligi múmkindigi shekteýli jandardy tasymaldaý jumystaryn júrgizýde. 6 birlik múgedekter arbasyndaǵylarǵa arnalǵan («Múgedekter konfederaııasy» ROO), 17 birlik. - múmkindigi shekteýli balalarǵa arnalǵan, №65 mektep («Meıirim» QQ), 13 birlik. – múmkindigi shekteýli zaǵıp jandarǵa («Qazaq soqyrlar qoǵamy» QB).
Invataksı qyzmetin kórsetý úshin otyrǵyzý jáne túsirý úshin arnaıy gıdravlıkalyq nemese tartylatyn (ashylatyn) qurylǵymen jáne múgedekter arbasyn bekitý qurylǵylarymen jabdyqtalǵan kólik quraldary paıdalanylady. 2019 jyly 2,5 myńnan astam adam tasymaldansa, onyń 1 myńy balalar boldy.
Sonymen qatar, múgedekter «1 jáne 2 toptaǵy múgedekter» sanaty boıynsha turǵyn úıge kezekte turýǵa quqyly.
Sondaı-aq jergilikti (pesh) jylytýy bar jeke turǵyn úılerde turatyn, onyń menshik ıeleri (jaldaýshylar) bolyp tabylatyn, basqa turǵyn úıleri joq, jan basyna shaqqandaǵy ortasha tabysy eń tómengi kúnkóris deńgeıiniń 4 deńgeıinen aspaıtyn erekshe qajettilikteri bar adamdar áleýmettik kómek alýǵa úmittene alady. Ótemaqy mólsheri 16 AEK, ıaǵnı jylytý maýsymyna 40 400 teńgeni quraıdy.
I, II toptaǵy múgedekterge eki jylda bir ret tis protezdeý boıynsha áleýmettik kómekti (asyl metaldardan jasalǵan protezderdi qospaǵanda) tabysyn esepke almastan, sondaı-aq múgedekter kúnine arnalǵan áleýmettik járdemaqy mólsherinde ala alady.
Bul rette olarǵa ómirlik qıyn jaǵdaıǵa tap bolǵandarǵa dári-dármek satyp alý jáne aqyly medıınalyq qyzmet alý úshin jylyna 13 AEK (32 825 teńge) kóleminde birjolǵy kómek kórsetiledi.
Múgedek balalardy úıde oqytýǵa ketken shyǵyndar da toqsanyna 10 AEK (25 250 teńge) kóleminde óteledi.
«Azamattarǵa arnalǵan úkimet» memlekettik korporaııasy» KEAQ halyqty jumyspen qamtý memlekettik ortalyǵynyń departamenti (Belarýs Respýblıkasynan) múgedektigi boıynsha aı saıynǵy memlekettik járdemaqy tóleıdi: 1-topqa – 57021 teńge, 2-topqa – 45438 teńge, 3-topqa – 30886 teńge, múgedek balalarǵa 16 jas – 41578 teńge, bala kezinen múgedek, 16-18 jas aralyǵyndaǵy múgedek balalar: 1-topqa – 57021 teńge, 2-topqa – 47220 teńge, 3-topqa – 35638 teńge.
Arnaýly memlekettik járdemaqy: 1-topqa – 3763 teńge, 2-topqa – 3763 teńge, 3-topqa – 1616 teńge.
Elordada múmkindigi shekteýli jandar belsendi túrde áleýmettenip, jumysqa ornalasýda. 2019 jyly bul sharalarmen 610 adamdy qamtý josparlanǵan.
Qalalyq jumyspen qamtý ortalyǵy el zańnamasynda kózdelgen, sondaı-aq jergilikti bıýdjetten qarjylandyrylatyn jumyspen qamtýǵa járdemdesýdiń belsendi sharalaryn júzege asyrady.
Tabıǵattan berilgen erekshelikke qaramastan, memleketten berilgen járdemaqylardy paıdalanyp qarapaıym halyqpen birge damyp, ósip, qyzmet etip jatqandar qatary kóp. Olardyń el turǵyndaryn qýantary sózsiz.
"Adyrna" ulttyq portaly
