Teolog kım jäne qandai boluy kerek?

Qazaqstan Respublikasy «zaiyrly memleket» statusynda bolǧandyqtan eşkım öz dının mındettei almaidy.  Elımızde är adam öz dının ūstap, dıni ritualyn jasauyna da mümkındık bar. Degenmen, zaiyrly memleket bolǧandyqtan tūtas respublikaǧa tiesılı zaŋǧa qaişy äreketter jasauǧa tyiym salynǧanyn eskergen jön. Bügınde qoǧamda dındı uaǧyzdauşylar qatary köbeiıp keledı.  Äleumettık jelıdegı derekterge süiensek, 2021 jyly düniejüzınde 10 000-nan asa dın tırkelgen. Ǧalymdardyŋ sözınşe, dınderdıŋ naqty sanyn döp basyp aitu mümkın emes. Älemde dın köbeigen saiyn öz dının uaǧyzdaityndar, olardyŋ qatarynda arandatuşylar men arbauşylardyŋ da sany artary sözsız. Olardyŋ bırı jasyryn türde nasihat jürgızse, endı bırı qoǧamdyq orynda öz «qūrbanyn» ızdeitını taǧy bar. Mūndai äreket elımızde de oryn alyp jatqany jasyryn emes. Dın salasy kün tärtıbındegı özektı mäselenıŋ bırı deuge bolady. Osy tūsta  qoǧam arasynda dıni aqparat berıp, halyqty ekstremistık aǧymnan qorǧau - teolog-mamandardyŋ mındetıne kıredı. Degenmen qoǧam arasynda dıntanuşy men dıni qyzmetker, teolog aiyrmaşylyǧyn jäne olardyŋ maŋyzyn tüsıne bermeitınder köp. Teolog – dın mamany. Ol dındı, dındegı maŋyzdy mäselelerdı zerttep, türlı saualdarǧa jauap ızdeidı. Al teologtyŋ dın qyzmetkerınen aiyrmaşylyǧy nede? Būl tūsta sarapşylardyŋ pıkırı artyq bolmas. Basym bölıgı: «Dıni qyzmetkerge imam, uaǧyzşylar jatady. Olar halyqqa senım boiynşa, dın jolymen jüru, dınde rūqsat etılgen nemese tyiym salynǧan närselerdı tüsındıredı. Al teolog däl sol dünienı ǧylymi tūrǧydan qarastyrady», – dep tüsındıredı. QR Ǧylym jäne joǧary bılım ministrlıgınıŋ Ǧylym komitetı Filosofiia, saiasattanu jäne dıntanu instituty Dıntanu ortalyǧynyŋ ǧylymi qyzmetkerı Nūrmūhammed Rysbaiūly teologtardyŋ dınge tän qūndylyqtar men dıni baǧyttardyŋ aiyrmaşylyqtaryn saralaitynyn aitady: «Teologtar - meşıt, şırkeulerdı zerdelep, dıni qyzmetkerlerdıŋ uaǧyzyna baǧa beredı. Teolog-mamandar dındı qoǧammen janastyru, onyŋ būrmalanbauy nemese dıni zaŋdardyŋ sebebın ızdeidı»,-dedı. Elımızdıŋ geosaiasi jaǧdaiy men älemdegı dıni ahualǧa qatysty teologiia mamandaryna sūranysqa ie ekenı anyqtaldy. Al elımızde «teolog» mamandyǧyn oqytyp, maman daiarlaityn oqu oryndary sausaqpen sanarlyq. Teologtardyŋ qoǧam ömırıne qajet ekenın dıni ekstremizm men terrorizmge qarsy ıs-qimyl boiynşa qūjattardan da baiqauǧa bolady. Osy tūsta teologtarǧa jüktelgen mındetter de bırşama. Demek teolog qandai boluy kerek jäne onyŋ mındetı qandai? Teologiia – moiyndau, ǧibadat qylu, adam men ǧylymi tüsınıkten tys küşterdıŋ qatynasyn zertteidı, dındı onyŋ qaǧidalarynyŋ özıne süienıp negızdeidı. Teolog bolsa - dın mamany. Al teologtyŋ atqarar mındetı orasan zor. Būl turaly ǧylymi qyzmetker: «Teologtardyŋ ekı mındetı bar: bırı – tüsındıru jūmysy, ekınşısı – oŋaltu şaralary. Mamandar tūrǧyndarmen onlain jäne offlain formattarynda kezdesuler jürgızedı. Dıni aqparattardy qazaqstannyŋ ūstanymyna, halyqtyŋ ūlttyq qūndylyqtaryna negızdep, qoǧamdy dästürlı islam dınıne baulidy. Bızdegı teologtar köbınesı sunittık baǧyttaǧy hanafi mazhaby boiynşa tüsındıru jūmystaryn jürgızuge tyrysady», - deidı.