«Notr-Damda qūlşylyq jasau kerek pe?» Zamanaui qazaq prozasyna – jaŋa şyǧarma

4953
Adyrna.kz Telegram
https://adyrna.kz/content/uploads/2024/01/9e993ce9-3232-40ee-88e6-e1c8fb98d4e0.jpeg

Almatydaǧy Yqylas atyndaǧy halyq muzykalyq aspaptar muzeiınde jas aqyn, jazuşy Älihan Jaqsylyqtyŋ “Notr-Damda qūlşylyq jasau kerek pe?” atty kıtabynyŋ tūsaukeserı öttı, dep habarlaidy “Adyrna” ūlttyq portaly.

19 qaŋtarda ötken tūsaukeserge Qazaqstannyŋ belgılı aqyn-jazuşylary,  ūstazdar, jurnalister  men jastar qatysty. Keştı belgılı aqyn Erjan Alaştuǧan jürgızıp otyrdy.

Aita keteiık, «Notr-Damda qūlşylyq jasau kerek pe?» romanynyŋ özı osy Erjan Alaştuǧanǧa arnalyp jazylǧan.

Kıtaptyŋ tūsauyn aqyn Abzal Böken, jazuşy Dıldar Mamyrbaeva, aqyn Baqyt Bedelhan, jazuşy Zaria Jūmanova men suretşı Şattyq Batan kestı.Aqyn Abzal Böken kelgenderge öz şyǧarmaşylyǧynan öleŋmen şaşu şaşty.

Keşte ystyq lebız de, tılek te aityldy. Odan bölek, jazuşynyŋ jaŋa tuyndysyna pıkırın bıldırıp, oilarymen bölıskender köp boldy. Bırı kıtapty «jastardyŋ jaŋa baǧyty» dese, bırı «ūlttyq qūndylyqtan ajyramauymyz kerek» dedı.

«Bügıngı keş sättı öttı. Kıtaptyŋ bas jaǧyn, ortasyn şolyp şyqqan oqyrmandar öz pıkırın bıldırdı. Aldaǧy uaqytta tolyq oqyǧan oqyrmandardyŋ pıkırın kütemın. Bügıngı keş tartysty boldy. Jai ǧana roman töŋıregınde emes, qazırgı qazaq ädebietı turaly, qazırgı zamanaui qazaq prozasy, älemdık prozalar jaiynda ädebietşıler arasynda talqylaular boldy», - dedı jazuşy Älihan Jaqsylyq «Adyrna» ūlttyq portalyna bergen sūhbatynda.  

25 jasynda Jazuşylar odaǧyna müşe bolyp, 26-synda «Eren eŋbegı üşın» medalın alǧan qalamgerdıŋ būl üşınşı kıtaby. Būǧan deiın jas jazuşynyŋ 2019 jyly «Alty qūrlyq» kıtaby, 2021 jyly «Tört mūhit» hikaiattar jinaǧy jaryq körgen. Al atauy Fransiiany eske tüsıretın «Notr-Damda qūlşylyq jasau kerek pe?» kıtaby Fransiiaǧa mülde qatysy joq.  

«Kıtaptyŋ atauy «Notr-Damda qūlşylyq jasau kerek pe?» degenımen, kıtap Fransiia jaily,  ne şırkeu jaily emes. Özderıŋız oqyp şyqqannan keiın tolyq tüsınesızder.

Būl kıtap qazırgı qoǧamdaǧy jastardyŋ, jasöspırımderdıŋ ışkı oilaryn bılu üşın, olardy tüsınu üşın arnalǧan. Būl şyǧarmany oqyǧan adam barynşa ainalasyndaǧy adamnyŋ ışkı älemıne üŋıluge talpynys jasaidy.  «Adam ızdenıste jürıp-aq özınıŋ qaraŋǧylyǧynan, bodandyǧynan bosai ala ma?» degen sūraqqa jauap ızdeidı.

Odan bölek, şyǧarmany jazuǧa qarsylyqtar, iaǧni, ülken buyn men jaŋa buyn arasyndaǧy talas-tartys sebep boldy. Jalpy öner, ädebiet, suret bolsyn, bärı talas-tartystan tuyndaidyemes pe?», - dedı jazuşy.

Zamanaui qazaq prozasynyŋ jaŋa tuyndysyna qyzyǧuşylyq joǧary. Qazırdıŋ özınde baspadan şyqqan 1000 dana kıtaptyŋ tügelge juyǧynyŋ oqyrmany bar.

«Proza men poeziiada jastardyŋ ünı kesek. Ülken tolqynnyŋ kelgendıgın baiqaimyn. Bız jastarǧa mümkındık pen erkındık beruımız kerek» dedı Erjan Alaştuǧan keş barysynda.

Sonymen qatar, kıtap ışındegı syrly mänge toly suretterımen erekşe. Belgılı suretşı Şattaq Batanūlynyŋ maily boiaumen salynǧan, tylsymǧa toly suretterı kıtapqa ekınşı tynys bergendei.

Aitpaqşy, aldaǧy uaqytta Älihan Jaqsylyqtyŋ būl romany şet eldıkterge jol tartpaq. Aǧylşyn tılıne audarylyp ta ülgergen. Onyŋ tanystyrylymy London qalasynda ötedı dep josparlanuda.

Aita keteiık, Älihan Jaqsylyq 1998 jyly 1 qaŋtar künı Aqtöbe öŋırınde düniege kelgen. Q. Jūbanov atyndaǧy Aqtöbe öŋırlık universitetınıŋ tülegı.

Şyǧarmalary baiqaularda top jaryp jürgen Älihan Jaqsylyq alǧaşynda öŋır jūrtyna jazuşy emes, aitysker aqyn retınde tanylǧan.

A.Baitūrsynovtyŋ tuǧanyna 150 jyl toluyna orai ötken «Ūly Dala» şyǧarmaşylyq baiqauynda proza nominasiiasy boiynşa jeŋımpaz atandy. 2023 yly «Jetısu köktemı» ädebi baiqauynda Q.Toqaev atyndaǧy jüldege ie boldy.  IV Respublikalyq «Talasbek syilyǧy-2023» şyǧarmaşylyq baiqauynyŋ laureaty.

Bırqatar tuyndylary qyrǧyz, türık, orys, aǧylşyn tılderıne audarylǧan.

Köptegen aniasiialyq serialdardyŋ avtory. «Balapan» arnasynan körsetıletın «Ūşaqtar», «Yrysty ydystar», «Aqyldy köjekter» jäne «Qaharman» sekıldı onǧa juyq animasiialyq filmge ssenarii jazǧan.

Dana Nūrmūhanbet «Adyrna» ūlttyq portaly

Pıkırler