Biyl elımızdıŋ şyǧysynda ornalasqan Qainar auylynyŋ tūrǧyndary üşın qos quanyş. Bırınşıden, memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaevtyŋ şeşımımen Abai oblysy aşyldy, iaǧni halyqtyŋ köpten berı aŋsaǧan Semei aimaǧynyŋ qalpyna keltıru arman-tılegı oryndaldy. Ekınşıden, Abyraly öŋırınıŋ elı Saparǧali Begalin atyndaǧy Qainar orta mektebınıŋ 100 jyldyq merekesın toilap jatyr.
1922 jyly Abyraly elınıŋ azamaty Tūrsynbai Daiyrbekūly Qaratūmsyq qystaǧyndaǧy üiınıŋ ekı bölmesınıŋ bırınde mektep ūiymdastyrdy. Ol kezde Ūlttyŋ ūstazy Ahmet Baitūrsynūly: "Toi dep şaşyldyq, as dep şaşyldyq, bılım jolynda şaşylu qai qazaqtyŋ qairaty jetedı" - dep aitqan. Mūndai qairat Ahmetşe "el bügınşıl, menıkı - erteŋgı üşın" dep oilaǧan Tūrsynbaida tabyldy. Alǧaşqy ūstazdar Mūstaş Ysqaqov, Äzıken Jūmaǧūlovpen qatar Qarqaralydan balalarǧa sabaq beru üşın Qoiandy järmeŋkesın ūiymdastyrǧan äigılı saudagerler äuletınen şyqqan Botov degen mūǧalım kelgen. Mūstaş Ysqaqov mūǧalım de Qarqaralydan tälım alǧan. Iаǧni, Qainar mektebınıŋ tüp-tamyrynyŋ Qarqaraly öŋırınde ornalasqan, Ahmet Baitūrsynūly bes jyldai sabaq bergen, ǧimaraty älı künge deiın saqtalǧan mektebımen bailanysy bar. Bükıl respublikamyz boiynşa sauatsyzdyq joiu nauqany da - aǧartu halyq komissary Baitūrsynūlynyŋ eŋbegı.
Aşarşylyqtan keiın aman qalǧan el atadan qalǧan köşpendı saltynan arylyp, būrynǧydai ataqonys qystaqtarda emes, kolhoz, audan jüiesı ornalastyrǧannan keiın, audan ortalyǧy Qainar auylynda, soǧan qaraityn ırgeles auyldarynda tūratyn boldy. Mektep te Qainar auylyna köşırılıp, jaŋa ǧimarat salyndy. "Mekteptı qastandyqpen kün tüspeitın köldeneŋ saldyrǧan, qūbylasyn Japoniia dep sanaityn halyq jaulary" degen aqylǧa qonbaityn jalamenen mektep ǧimaratyn saldyrǧan Näsen Jarylǧasynov, mektep direktory Ärın İmanaqyşev sottalyp, Näsen Jarylqasynov lagerde qaitys boldy. Mekteptıŋ alǧaşqy tülekterı Oralbek Qūdyşev, Sūltanǧazy Äbdıǧapparov, Aitqazy Daiyrbekov, Qūdaibergen Ysqaqov, Nūǧman Şärıpov edı. Mekteptı soǧys uaqytynda Omarhan Jartybaev basqarǧan. Ūjymǧa maidanǧa tank, ūşaq jıberu üşın jinalǧan qarajat üşın Stalinnyŋ atynan alǧys hat kelgen. Mekteptı Alşynbek Kenjebekov, Ärın İmanaqyşev, Müsılım Esekeev, Aimūhamet Mansūrov, Omarhan Jartybaev, Näbi Mekışev, Jappar İmanaqyşev, Erkınǧali Abduahitov, Külaş Nūrbikenova, Qūdaibergen Tūrysbekov, Aitqali Tūrsynbekov, Samat Särsenbekov, Seisen Nauryzbaev, Bolat Jäkışev, Aiym Kärıpbaeva, Serıkjan Qaramurzin, Berık Särsenbekov basqarǧan. Qazırgı taŋda mekteptı Marjan Jakupova basqarady. Mereitoidy atap ötuıne daiyndyq sonyŋ moiynynda boldy.
Mereitoiǧa daiyndyǧyna käsıpker Marat Qūrmanbaev, auyldyq okrugınıŋ äkımı Däulet Äsembaev, Beibıtbek Äbdıkärımov, Baǧlan Ǧabdullin, Berık Särsenbekov, Sembai men Jänıbek Nauryzbaevtar atsalysqan.
Beibıtbek Äbdıkärımov mektep ūstazdarynyŋ jinaqtaǧan materialdarynan "Ūstaz taǧylymy " kıtabynyŋ jaryq köruıne ülken üles qosyp, kıtaptyŋ baspadan şyǧuyna basşylyq jasaǧan, osy kıtaptyŋ jaryq köruıne bırden-bır sebepker bolǧan.
Mektep tülekterı toi qarsaŋynda 10 myŋnan, 20 myŋnan qarajat jinaǧan, Quat Şyraqbaev pen Anar Äsembaevadai azamattar, Ernar Mūhanǧaliev, Şaqantaevtar äuletı 100 myŋ teŋgedei qarajat tökken, būl somadan az-köp qarajat salǧan azamattar köp. Käsıpker Marat Qūrmanbaev pen ūly Azamat demeuşı bolyp toidyŋ ötkızuıne zor ülesın qosqan.
Mektepten Rymbek Baiseiıtovtei ministr, Şyraqbek Qabylbaevtai general, Medeu Särsekedei jazuşy, Bolatbek Näsenovtei ärı ekonomist, ärı tarih zertteuşısı, Rymǧali Nūrǧali, Asqarbek Qūsaiynovtai akademikter, Däuletkerei Käpūlydai aqyn, Amantai İsindei tarihşy, Zaria İskakovadai bılım beru salasyndaǧy biık marapat - Altynsarin medalınıŋ iegerı, Beibıtbek Äbdıkärımovtei jurnalist, äkım, Farhat Moldaǧalidei rejisser şyqqan.
Toi mektep tülekterınıŋ şeruınen bastaldy. Tülekter bır kezde kökke aq şarlardy ūşyrdy. Şarlardy mektep toiyn körkeitu üşın Qarqaralydan jas käsıpker Mūrat Quatūly otbasymen äkelıp, mektep ǧimaratyn körkeitıp bezendırgen.
Bezendıru jūmysy qorǧa tüsken qarajat esebınen jasalǧan. Mektep aldynda «Ūstazdarǧa alǧys» degen müsın aşylsa, ışınde jazuşy Saparǧali Begalinnyŋ biusty aşyluynyŋ tūsaukeserı öttı. Müsındı aşqan tülekter «Tūŋǧyş ūstazdarymyz marqūm Oralbek Qūdyşev men Kälimaş Ysqaqova bolǧan» dep, Kälimaş apaiǧa Maǧjan Jūmabaevtyŋ «Alty alaştyŋ balasy basyn qossa, tör - mūǧalımdıkı» degen söz jazylǧan stellanyŋ aşyluyna şaqyrdy. Tülekter Samat Särsenbekovty, basqa direktorlar, mūǧalımderın jyly lebızben eske aldy.
Ardager ūstazdar, alǧaşqy tülekter, erekşe eŋbek etken mūǧalımder, ataqty tülekter, toi ötkızuıne üles qosqan demeuşıler «Qainar mektebıne - 100 jyl» qorynyŋ mereitoilyq tösbelgısımen marapattaldy.
Qordyŋ töraǧasy 13 jyl mektep direktory bolyp ıstegen Berık Särsenbekov.
Jaŋarǧan, remonttalǧan, jabdyqtalǧan mektep kabinetterıne mektepte ūzaq jyl jūmys ıstegen, eŋbegı sıŋgen ūstazdardyŋ attary berılgen. İmanaqyşev äuletı atyndaǧy konferens-zal, Mūqajan Ysqaqov, Qabdyrahman Ǧabdullin men Küläş Nūrbikenova, Samat Särsenbekov men Özipa Jaikenova, Sattar Tüsıpbekov men Qatira Äubäkırova, Altynbek Öskenbaev, Bolat Jäkışev, İbrahim Jabaǧin atyndaǧy qazaq tılı, matematika, tarih jäne geografiia, fizika, eŋbek-tehnologiia kabinetterı ūrpaqtarynyŋ eŋbegınıŋ arqasynda bütındei jaŋartyp, jöndelgen, jabdyqtalǧan edı.
Jöndeuınıŋ smetasyn Qydyrǧali men Erjan Ysqaqovtar jasaǧan. Jaŋaryp, jabdyqtalǧan kabinetter ūstazdar ūrpaqtarynyŋ esebınen jasady .
Üş kabinettıŋ jabdyqtaluyna atsalysqan Maigül İmanaqyşeva aitqandai ūstazdardyŋ äruaqtary riza boldy.
Toi barysynda ötken konferensiiada akademik Asqarbek Qūsaiynov, professor tarihşy Amantai İsin, aqyn, Jazuşylar Odaǧynyŋ Astanalyq filialyn basqarǧan Däuletkerei Käpūly, ırı käsıpker, mesenat Marat Qūrmanbaev, Abai oblysynyŋ äkımşılıgınıŋ, Bılım beru ministrlıgınıŋ ökılderı söz söiledı.
Konferensiiany jürgızgen akademik Asqarbek Qūsaiynov. Kökşetaudan kelgen qonaqtar än-saz sälemın äkeldı. Elımızdıŋ bırneşe universittıŋ basşylyǧy mektep ūjymyn qūttyqtady. Şetelden de meiramhattar kelgen. Köp jyl Kemerovo oblysyn basqarǧan qazaq Aman Töleev te mekteptıŋ ūjymyn qūttyqtady. Konferensiiada auyl mektepterınıŋ bolaşaǧy talqylandy. Marat Qūrmanbaev Abyraly audanynyŋ qalpyna keltırıluınıŋ qajettıgın aitsa, professor Amantai İsin Alaş tarihyndaǧy Abyralylyqtardyŋ ızın zertteuınıŋ kerektıgın aitty. Konferensiia barysynda mektep mūǧalımı Aiymgül Jūmadılova, Jeŋısgül Myrzabekovanyŋ eŋbegı baǧalanyp, Altynsarin medalımen marapattaldy, Laura Raqmetulina, Läzzat Ysqaqova, Perizat Şynybaeva, Gülnūr İmanbaeva, Gülmira İskakova üzdık mūǧalım retınde marapattaldy. Eŋbek ardagerı tösbelgısımen qart ūstaz Rymbibı Köşerbaeva, Aijan Kärıpbaeva marapattaldy. Ardagerler ūstazdardyŋ barlyǧyna 100-jyldyq mereitoi tösbelgısı tabys etıldı.
Atadan qalǧan salt boiynşa kiız üiler tıgıldı, as berıldı. Attyŋ üstınde oinamai, qazaqta toi ötpeidı. Audaryspaq, teŋge alu siiaqty ūlttyq at oiyndarynan keiın auyldyŋ syrtynda bäige öttı. Bäigege körşıles Abai, Aiagöz audandarynan, Qaraǧandy oblysynan qatysuşylar keldı. Mäşine, motosikl, tai, aqşalai syilyq siiaqty jüldeler jeŋımpazdarǧa daiyndaldy. Keşke mädeniet saraiynda Almatydan tuǧan elıne sälemmen kelgen rejisser Farhat Moldaǧalievtyŋ ūiymdastyruymen merekelık konsert öttı. Konsertke Farhat Moldaǧalidyŋ şaqyruymen Almatydan eldıŋ erkesı Lidiia Kädenova, Ernar Amandyq, Äset İmanǧali keldı, oǧan qosa toidyŋ syily qonaǧy Symbat Rakişev saksofonda öner körsettı, Şymkentten tuǧan auylyna opera änşısı Aigül Azatqyzy keldı. Qainardyŋ jūldyzdary Torǧyn Qūrmanǧojina, Baǧzada Jūmabekova, Bisät Şaǧyr, Ūlan Ysqaqov, Lazzat Quanova, Iliias Sembai, Gülşat Qabdenova, Arujan Amangeldina, Semeiden, Doǧalaŋnan kelgen änşıler köŋıldı ändermen gala-konsertte jäne tüngı diskotekada eldıŋ köŋıl-küiın köterdı. Aqyn Töleujan Ysmaiylovtyŋ sözıne jazylǧan «Abyraly-Qainarym» änı aityldy.
Erteŋgısıne jastar arasynda futbol jarysy öttı. Jarysqa Qaraǧandy oblysy Eŋbek auylynan komanda kelgen. Jarysty auyl jastary ūiymdastyrdy, demeuşıler mektep tülekterı edı, äsırese belsendılıgın Jandos Eraly bastaǧan top tülek körsettı.
Mektepten Rymbek Baiseiıtovtei ministr, Şyraqbek Qabylbaevtai general, Medeu Särsekedei jazuşy, Bolatbek Näsenovtei ärı ekonomist, ärı tarih zertteuşısı, Rymǧali Nūrǧali, Asqarbek Qūsaiynovtai akademikter, Däuletkerei Käpūlydai aqyn, Amantai İsindei tarihşy, Zaria İskakovadai bılım beru salasyndaǧy biık marapat - Altynsarin medalınıŋ iegerı, Beibıtbek Äbdıkärımovtei jurnalist, äkım, Farhat Moldaǧalidei rejisser şyqqan.
Toi mektep tülekterınıŋ şeruınen bastaldy. Tülekter bır kezde kökke aq şarlardy ūşyrdy. Şarlardy mektep toiyn körkeitu üşın Qarqaralydan jas käsıpker Mūrat Quatūly otbasymen äkelıp, mektep ǧimaratyn körkeitıp bezendırgen.
Bezendıru jūmysy qorǧa tüsken qarajat esebınen jasalǧan. Mektep aldynda «Ūstazdarǧa alǧys» degen müsın aşylsa, ışınde jazuşy Saparǧali Begalinnyŋ biusty aşyluynyŋ tūsaukeserı öttı. Müsındı aşqan tülekter «Tūŋǧyş ūstazdarymyz marqūm Oralbek Qūdyşev men Kälimaş Ysqaqova bolǧan» dep, Kälimaş apaiǧa Maǧjan Jūmabaevtyŋ «Alty alaştyŋ balasy basyn qossa, tör - mūǧalımdıkı» degen söz jazylǧan stellanyŋ aşyluyna şaqyrdy. Tülekter Samat Särsenbekovty, basqa direktorlar, mūǧalımderın jyly lebızben eske aldy.
Ardager ūstazdar, alǧaşqy tülekter, erekşe eŋbek etken mūǧalımder, ataqty tülekter, toi ötkızuıne üles qosqan demeuşıler «Qainar mektebıne - 100 jyl» qorynyŋ mereitoilyq tösbelgısımen marapattaldy.
Qordyŋ töraǧasy 13 jyl mektep direktory bolyp ıstegen Berık Särsenbekov.
Jaŋarǧan, remonttalǧan, jabdyqtalǧan mektep kabinetterıne mektepte ūzaq jyl jūmys ıstegen, eŋbegı sıŋgen ūstazdardyŋ attary berılgen. İmanaqyşev äuletı atyndaǧy konferens-zal, Mūqajan Ysqaqov, Qabdyrahman Ǧabdullin men Küläş Nūrbikenova, Samat Särsenbekov men Özipa Jaikenova, Sattar Tüsıpbekov men Qatira Äubäkırova, Altynbek Öskenbaev, Bolat Jäkışev, İbrahim Jabaǧin atyndaǧy qazaq tılı, matematika, tarih jäne geografiia, fizika, eŋbek-tehnologiia kabinetterı ūrpaqtarynyŋ eŋbegınıŋ arqasynda bütındei jaŋartyp, jöndelgen, jabdyqtalǧan edı.
Jöndeuınıŋ smetasyn Qydyrǧali men Erjan Ysqaqovtar jasaǧan. Jaŋaryp, jabdyqtalǧan kabinetter ūstazdar ūrpaqtarynyŋ esebınen jasady .
Üş kabinettıŋ jabdyqtaluyna atsalysqan Maigül İmanaqyşeva aitqandai ūstazdardyŋ äruaqtary riza boldy.
Toi barysynda ötken konferensiiada akademik Asqarbek Qūsaiynov, professor tarihşy Amantai İsin, aqyn, Jazuşylar Odaǧynyŋ Astanalyq filialyn basqarǧan Däuletkerei Käpūly, ırı käsıpker, mesenat Marat Qūrmanbaev, Abai oblysynyŋ äkımşılıgınıŋ, Bılım beru ministrlıgınıŋ ökılderı söz söiledı.
Konferensiiany jürgızgen akademik Asqarbek Qūsaiynov. Kökşetaudan kelgen qonaqtar än-saz sälemın äkeldı. Elımızdıŋ bırneşe universittıŋ basşylyǧy mektep ūjymyn qūttyqtady. Şetelden de meiramhattar kelgen. Köp jyl Kemerovo oblysyn basqarǧan qazaq Aman Töleev te mekteptıŋ ūjymyn qūttyqtady. Konferensiiada auyl mektepterınıŋ bolaşaǧy talqylandy. Marat Qūrmanbaev Abyraly audanynyŋ qalpyna keltırıluınıŋ qajettıgın aitsa, professor Amantai İsin Alaş tarihyndaǧy Abyralylyqtardyŋ ızın zertteuınıŋ kerektıgın aitty. Konferensiia barysynda mektep mūǧalımı Aiymgül Jūmadılova, Jeŋısgül Myrzabekovanyŋ eŋbegı baǧalanyp, Altynsarin medalımen marapattaldy, Laura Raqmetulina, Läzzat Ysqaqova, Perizat Şynybaeva, Gülnūr İmanbaeva, Gülmira İskakova üzdık mūǧalım retınde marapattaldy. Eŋbek ardagerı tösbelgısımen qart ūstaz Rymbibı Köşerbaeva, Aijan Kärıpbaeva marapattaldy. Ardagerler ūstazdardyŋ barlyǧyna 100-jyldyq mereitoi tösbelgısı tabys etıldı.
Atadan qalǧan salt boiynşa kiız üiler tıgıldı, as berıldı. Attyŋ üstınde oinamai, qazaqta toi ötpeidı. Audaryspaq, teŋge alu siiaqty ūlttyq at oiyndarynan keiın auyldyŋ syrtynda bäige öttı. Bäigege körşıles Abai, Aiagöz audandarynan, Qaraǧandy oblysynan qatysuşylar keldı. Mäşine, motosikl, tai, aqşalai syilyq siiaqty jüldeler jeŋımpazdarǧa daiyndaldy. Keşke mädeniet saraiynda Almatydan tuǧan elıne sälemmen kelgen rejisser Farhat Moldaǧalievtyŋ ūiymdastyruymen merekelık konsert öttı. Konsertke Farhat Moldaǧalidyŋ şaqyruymen Almatydan eldıŋ erkesı Lidiia Kädenova, Ernar Amandyq, Äset İmanǧali keldı, oǧan qosa toidyŋ syily qonaǧy Symbat Rakişev saksofonda öner körsettı, Şymkentten tuǧan auylyna opera änşısı Aigül Azatqyzy keldı. Qainardyŋ jūldyzdary Torǧyn Qūrmanǧojina, Baǧzada Jūmabekova, Bisät Şaǧyr, Ūlan Ysqaqov, Lazzat Quanova, Iliias Sembai, Gülşat Qabdenova, Arujan Amangeldina, Semeiden, Doǧalaŋnan kelgen änşıler köŋıldı ändermen gala-konsertte jäne tüngı diskotekada eldıŋ köŋıl-küiın köterdı. Aqyn Töleujan Ysmaiylovtyŋ sözıne jazylǧan «Abyraly-Qainarym» änı aityldy.
Erteŋgısıne jastar arasynda futbol jarysy öttı. Jarysqa Qaraǧandy oblysy Eŋbek auylynan komanda kelgen. Jarysty auyl jastary ūiymdastyrdy, demeuşıler mektep tülekterı edı, äsırese belsendılıgın Jandos Eraly bastaǧan top tülek körsettı.
Auyl aqsaqaldarynyŋ bırı Sembai Nauryzbaev aitqandai ǧasyrlyq toi köpten berı Qainarda ötken joq.
Toidy ötkızuıne atsalysqan Baǧlan Ǧabdullin aǧa aitqandai, alǧaşqy jinalysynda ūiymdastyruşylar qatty qobaljyp, toidyŋ qalai ötetındı köp oilaǧan, toiǧa uaqyt az qalǧan. Degenmen, Semei qalasynyŋ äkımşılıgı toiǧa daiyndyq bastamany qoldap, demeuşıler tabylyp, eldıŋ asarymen toi joǧary deŋgeide öttı.
Toiǧa jinalǧan qonaqtar, tülekter qonaqtardy jyly qarsy alǧan mektep direktory Marjan Jakupova men mektep ūjymyna riza bolyp qaldy
Qainarda jol, su, jaryq, bailanys, internet mäselelerı şeşıldı. Auylda asfalt bar, üilerınde su, boiler, teledidar, vai-fai bar. Mektep zamanaui qūraldarmen jabdyqtalǧan, oquşylardyŋ bılım aluyna, öner, sport salamynda damuyna bar jaǧdai jasalǧan. Zamanaui futbol alaŋy, sport alaŋy, hokkei alaŋy bar.
Ärine, auyldyŋ da, mekteptıŋ de şeşılmegen mäseleler joq emes, bar.
Alaida, poligonnan bastap, täuelsızdıktıŋ alǧaşqy jyldarynyŋ qiynşylyǧy qostap, körmegenı joq qainarlyqtar Jaŋa Qazaqstanǧa senımmen qarap jatyr.
Asqar QARQABAT
Ūqsas jaŋalyqtar
